Bu̍t-gú

Wikipedia (chū-iû ê pek-kho-choân-su) beh kā lí kóng...
Ji̍t-bûn siá-hoat
Ji̍t-bûn 物語
Kana ものがたり
Hepburn-sek Lô-má-jī monogatari

Bu̍t-gú, sī thoân-thóng Ji̍t-pún bûn-ha̍k--ê chi̍t khoán lūi-hêng, goán-pún chí "khai-káng", āu ín-sin (引伸) choè kò͘-sū, toān-kì (傳記), thoân-kî téng, sī 1 khoán pàng-toā--ê, ū sàn-bûn te̍k-chit, lâi kóng kò͘-sū--ê bûn-ha̍k lūi-hêng, thang kah sú-sī (史詩) pí.

Bu̍t-gú kah Ji̍t-pún kóng-oē thoân-thóng koan-he chin ba̍t, jî-chhiáⁿ toā-poàⁿ koan-liân sió-soat sèng--ê kò͘-sū, tiō sǹg têng kóng le̍k-sú sū-kiāⁿ mā kâng-khoán. Choē-choē keng-tián Ji̍t-pún sió-soat chok-phín ēng "Bu̍t-gú" ê hêng siá, pí-lūn Goân-sī bu̍t-gú (Genzi Monogatari) téng. "Bu̍t-gú" kiông-kiông thang pau-hâm it-chhè bûn-ha̍k thé-lē.

CHit khoán bûn-ha̍k thé-chhâi (體裁) sî-kiâⁿ tī kong-goân 9 kàu 15 sè-kí, 10 kàu 11 sè-kí sī siōng-heng--ê sî-chūn. Kìn-kù Hong-ia̍p Hô-koa-chi̍p (風葉和歌集, Hûyô Wakasyû, 1 pún kong-goân 13 sè-kí--ê jJi̍t-pún si-koa chi̍p) só͘ kì, tī 13 sè-kí, siōng-chió ū 198 pún bu̍t-gú lūi-hêng--ê chheh liû-thoân, kî-tiong iok-lio̍k ū 40 pún chok-phín thoân kàu chit-má.

Au-chiu kap kî-thaⁿ goā-kok bûn-ha̍k chok-phín āu-kî hō͘ Ji̍t-pún-lâng chai--ê sî, "bu̍t-gú" hit sû khai-sí iōng-lâi hō sio siâng lūi-hêng--ê goā-kok chok-phín, pí-lūn Siang-siâⁿ-kì (雙城記) kiò-choè "Jī To͘ Bu̍t-gú" (二都物语), 1001 Mî sī "Chhian-it Iā Bu̍t-gú" (千一夜物语), choè-kūn--ê Mô͘-kài (魔戒) hoan-choè "Chiáⁿ-lián Bu̍t-gú" (指輪物語) téng-téng.

Siong-koan Bûn-chiuⁿ[siu-kái | kái goân-sí-bé]