Chhàu-iû

Wikipedia (chū-iû ê pek-kho-choân-su) beh kā lí kóng...

Chhàu-iû (臭油), he̍k-chiá kóng hoan-á-iû (番仔油), sī chi̍t chióng bô sek koh gâu to̍h-hoé ê thoàⁿ-kheng (hydrocarbon) e̍k-thé (só͘-í mā hō chò chúi-iû), hiān-tāi phó͘-phiàn iōng lâi chò phùn-siā-ki iân-jín ê jiân-liāu. Chhàu-iû sī chio̍h-iû tī 150 °C chì 275 °C ê un-tō͘ hā, keng-koè hun-pia̍t cheng-liû (fractional distillation) só͘ sán-seng--ê, i ê thoàⁿ-liān (carbon chain) tn̂g tī C12 kàu C15 ê hoān-ûi lāi.

Canada tē-chit-ha̍k-ka Abraham Gesner tī 1846 hit nî tùi thian-jiân ê tá-má-ka chio̍h liān chhut chhàu-iû, khai-sí liáu hiān-tāi ê chio̍h-iû kang-gia̍p. I mā chū 1950 nî khai-sí keng-koè i ê Kerosene Gaslight Kong-si bē chhàu-iû kàu sè-kài kok-tē.

Sio̍k-kè koh phó͘-phiàn ê chhàu-iû chō-chiâⁿ 19 sè-kí āu-poàⁿ ê hái-ang sán-gia̍p kip-sok lâi pāi-hām. Hái-ang chú-iàu ê sán-phín sī teng-iû.