Chheng-Chōng Ko-gôan

Chō-piau: Coordinates: Missing latitude
Wikipedia (chū-iû ê pek-kho-choân-su) beh kā lí kóng...
(Tùi Chheng-Chōng ko-gôan choán--lâi)
Chheng-Chōng ko-gôan hāⁿ-kòe Tiong-kok Se-chōng Chū-tī-khu, Chheng-hái-séng ê choân-pō͘, kap Sin-kiong Uyghur Chū-tī-khu, Kam-siok-séng, Sù-chhoan-séng kap Hûn-lâm-séng ê chi̍t-pō͘-hūn.
Changtang tang-pō͘ soaⁿ-khàm-kha ê chháu-phiâⁿ khu.

Chheng-Chōng Ko-gôan (Hàn-jī: 青藏高原; Tibet-bûn: བོད་ས་མཐོ, Wylie: Bod Sa mTho; Chōng-gí pheng-im: Pösamto) sī Tang A-chiu, Lâm A-chiu kap Tiong A-chiu tiong-kan ê tōa-hêng koân-phiâⁿ tē-khu, sī sè-kài siōng koân ê koân-phiâⁿ, pêng-kin hái-poa̍t 4500 kong-chhioh, bīn-chek 250 bān pêng-hong kong-lí, “Sè-kài Chhù-chit”, “Soat-he̍k Ko-goân” kap “Tē-saⁿ Kek”. I lâm-pak iân-sin beh 1,000 kong-lí, tang-sai iân-sin beh 2,500 kong-lí. Kóng-gī siōng ê Chheng-Chōng ko-gôan pau-koat i sì-kho͘-liàn-tńg sòaⁿ-beh, chhiūⁿ i tang-pō͘ ū chhun kàu Hoâiⁿ-toān Soaⁿ-me̍h, lâm-pêng sī Himalaya Soaⁿ-me̍h lâm-chhek, sai-pêng ū Pamir koân-phiâⁿ, pak-pêng sī Khun-lûn Soaⁿ-me̍h.

Chèng-tī-siōng, Chheng-Chōng ko-gôan tāi-pō͘-hūn lóng sio̍k-tī Tiong-kok Se-chōng Chū-tī-khu kap Chheng-hái-séng. I mā ū hâm-kài Tiong-kok Sin-kiong Uyghur Chū-tī-khu, Kam-siok-séng, Sù-chhoan-séng kap Hûn-lâm-séng ê chi̍t-pō͘-hūn, koh ū hâm-kài Kashmir, Ìn-tō͘ (Ladakh), Bhutan, Nî-pô-lô, Pakistan, Afghanistan, Tajikistan kap Kyrgyzstan téng-téng.

Miâ-chheng[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Chheng-Chōng Ko-gôan goân-miâ sī Chheng-Khong-Chōng Ko-gôan (Hàn-jī: 青康藏高原), che sī in-ūi Tiong-hôa Bîn-kok Chèng-hú ba̍t tī Sù-chhoan, Se-chōng tiong-kan siat chi̍t ê séng kiò-chò Se-khong-séng, só͘-í koân-phiâⁿ téng-koân ū Chheng-hái, Se-khong, Se-chōng saⁿ ê séng. 1955 nî Tiong-hôa Jîn-bîn Kiōng-hô-kok kā Se-khong-séng thiah hō͘ sòaⁿ, pun hō͘ Se-chōng kap Chheng-hái, chit-ê tē-lí-khu chū-án-ne kái-chò hiān-chhú-sî ê miâ. Tâi-oân ê chheh téng-koân í-chá lóng koàn-sì kóng Chheng-Khong-Chōng Ko-gôan, 1990 nî-tāi í-āu, chiah thóng-it kái-chò Chheng-Chōng ko-gôan. Lēng-gōa, se-hng kok-ka khah chiap kóng Se-chōng ko-goân (Eng-gí: Tibetan Plateau)

Tē-hêng[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Namtso
Koân-phiâⁿ lông-gia̍p-khu
Kui-ê Chheng-Chōng ko-gôan ê ōe-chheⁿ siòng-phìⁿ

Chheng-Chōng ko-gôan sì-kho͘-liàn-tńg ū chin chē soaⁿ-me̍h, in tāi-pō͘-hūn lóng sī sai-pak ǹg tang-lâm hong-hiòng, tùi kî-thaⁿ só͘-chāi lâi kóng, Chheng-Chōng ko-gôan chit-tah ê tē-sè sī hiông-hiông peh chiūⁿ-thiⁿ, kî-tiong i lâm-pêng ê Himalaya Soaⁿ-me̍h tiong ê chē-chē soaⁿ-bóe-liu tī sè-kài siōng lóng pâi thâu 10 miâ, iû-kî sī Chomolangma Hong, i sī sè-kài siōng koân ê soaⁿ-bóe-liu. Koân-phiâⁿ téng m̄-nā pêⁿ-pêⁿ niā-niā, khí-khí-lo̍h-lo̍h, tē-hêng ū-iáⁿ ho̍k-cha̍p, koh-ū chiok chē peng-hô tē-hêng, koân-soaⁿ-ô͘, koân-soaⁿ làm-á.

Soaⁿ-me̍h[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Chúi-bûn[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Chúi-bûn hong-bīn, A-chiu chú-iàu ê hô-chhoan (N̂g-hô, Tn̂g-kang, Lân-chhong-kang, Nō͘-kang, Hêng-hô, Ìn-tō͘-hô) lóng tùi chia hoat-goân.

Pêng-hô[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Tùi Chheng-Chōng ko-goân téng-koân thài-khong ǹg lâm téng-khòaⁿ 喜马拉雅山
Chheng-Chōng Thih-lō͘

Hô-chhoan[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Ô͘[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Tē-chit[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Khì-hāu[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Bûn-hòa[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Tī Chheng-Chōng ko-gôan seng-oa̍h ê bîn-cho̍k chú-iàu sī Chōng-cho̍k, koh ū kî-thaⁿ bîn-cho̍k, chhiūⁿ Monpa-cho̍k, Lhoba-cho̍k, Sherpa-cho̍k téng-téng.

Chham-khó chu-liāu[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Gōa-pō͘ liân-kiat[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Wikimedia Commons téng ê siong-koan tóng-àn: Tibetan Plateau