Ko-kah-hì

Wikipedia (chū-iû ê pek-kho-choân-su) beh kā lí kóng...
Tsiang-huà Oân-lîm Seng-siaⁿ-ga̍k(生新樂) Ko-kah ke̍k-thoân ián-chhut Ko-kah-hì Hing-hàn-tôo(《興漢圖》)

Ko-kah-hì, iū kiò-chòe " Káu-kak-hì " , sī Hok-kiàn chú-iàu ê hì-khiok kio̍k-chéng, iōng Bân-lâm-gí chò-ûi ián-chhut ê gí-giân. Ko-kah-hì chú-iàu liû-hêng tī Chôan-chiu, Ē-mn̂g, Kim-mn̂g, Tâi-oân chià-ê thong-hêng Bân-lâm-gí ê só·-chāi, siāng-chá ê hoat-gôan-tē sī Chôan-chiu.

Hêng-sêng ê le̍k-sú[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Ko-kah-hì hêng-sêng tī Chheng-tiâu tiong-kî. Lâi-kóng hit-chūn-sī ê Chôan-chiu siâⁿ, kiàn-nā tú-tio̍h cheh-ji̍t ah-sī hí-khèng ê ji̍t-chí, lóng-ài kí-pān oah-tōng iû-hêng seh ke-á-lō·. seh ke-á-lō· ê tiong-kan, chhoan-bîn to̍h-ài chng kok-chióng kak-sek ê Chúi-hó· jîn-bu̍t. Án-ne, ū-lâng phah-kûn-thâu, ū-lâng kòng-kó·, pûn phín-á, mā-ū lâng chhiūⁿ-khek liām koe-si, ián-chhut kán-té ê kó·-sū. Hoat-tián kàu āu--lâi chit-chióng choan-tê piáu-ián Song-Kang eng-hiông kó·-sū ê hì-pan chiū chhut-hiān--lo·h. peh-sèⁿ kā chit-chiong hì-pan ê ián-ôan kiò-chòe " sòng-kang-á " , chit-khóan ê hì-bûn hō·-chòe " Sòng-kang-hì " . Kàu-kah Chheng-tiâu āu-kî, Lâm-oaⁿ niá-tau-chhoan chhut-hiān 1-pan miâ-kiò " Ha̍p-heng " ê hì-pan , in ê piáu-ián hêng-sek tu̍t-phò thôan-thóng hì-pan kan-nā piau-ián Sòng-Kang kó·-sū ê kheng-kè, tōa-táⁿ ka-ji̍p 1-kóa-á bûn-hì ê pō·-hūn, āu--lâi iū-koh hoat-tián kàu siù-páng-hì (绣房戏). Chit-khóan iû sòng-kang-hì kah ha̍p-heng-hì hō·-siong thàu-lām khip-siu pēng-chhiáⁿ tio̍k-chiām tēng-hêng--lo̍h-lâi ê hì-khek, to̍h-sī hiān-chú-sī lán kóng--ê " ko-kah-hì " .

Ko-kah-hì ê kio̍k-bo̍k[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Ko-kah-hì ê kio̍k-bo̍k hun-chòe " tāi-khì-hì " ( kiong-têng hì kah bú-hì ), " siù-pâng hì " kah " thiú-tòaⁿ hì " chit 3-tōa lūi-hêng, iu-kî bú-hì, tiú-tòaⁿ hì kah kong-àn hì siāng-kài chōe. Kio̍k-bo̍k tōa-to-sò· lâi-chū ka-lé-hì, pò·-tē-hì kah kó·-tián siáu-soat, pí-lūn-kóng Sam-kok, Lia̍t-kok, Chúi-hó·-tōan, Ga̍k-hui tōan téng-téng. mā-ū 1-pō·-hūn sī ko-kah-hì gē-jîn ka-tī àn bîn-kan thôan-soat khì kái-pian--ê, pí-lūn Hoan-pô-lāng, Tông-jī-pia̍t, Kóan-hú-sàng chià-ê thôan-thóng kio̍k-bo̍k.

Ko-kah-hì ê im-ga̍k[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Ko-kah-hì ê im-ga̍k ki-chhó· sī Lâm-im (iū kiò-chòe Lâm-kóan, Lâm-khiok he̍k-chiá Lâm-ga̍k ), che í-gōa, iū-koh khip-siu ka-lé-tiāu kah bîn-kan koa-iâu, pēng-chhiáⁿ tī sôan-lu̍t chiat-chàu téng-bīn chòe-liáu kái-kek, hō· i ē-tàng koh-khah hó lâi phòe-ha̍p hì-tâi-téng piáu-ián kok-chióng jîn-bu̍t ê sèng-keh. Ko-kah-hì ū chin lông-hō· ê hiong-thó·-bī, i ê chhiùⁿ-khiuⁿ iōng pún-siaⁿ, ū-sî kôan-tiāu āng-siaⁿ, ū-sî iū-koh khin-siaⁿ sè-gí.

Ko-kah-hì sú-iōng ê ga̍k-khì[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Ko-kah-hì ê ga̍k-khì, pun-chòe bûn-ga̍k kah bú-ga̍k. Bûn-ga̍k í kó·-chhoe ûi-chú, kî-thaⁿ phōaⁿ-chàu ê ga̍k-khì ū : phín-á, tōng-siau, sam-hiân, jī-hiân, gî-pê, iûⁿ-khîm, hiân-á, tiong-hiân, sio-thê-khîm kah tōa-thê-khîm. Bú-ga̍k ū : phah-kó·, sió-kó·, thong-kó·, tōa-sè-lô, tōa-sè-chhim-á téng-téng ga̍k-khì.

Ko-kah-hì ê kak-sek[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Ko-kah-hì ê kak-sek hām kiaⁿ-kio̍k chha-put-to sio-siâng, thiú-kak ê piáu-ián iu-kî tu̍t-chhut. Kan-nā thiú-kak to̍h ē-sái pun-chòe cha-po· thiú kah cha-bó· thiú; iah, cha-po· thiú koh pun-chòe bûn-thiú kah bú-thiú. Bûn-thiú iū-koh ū tn̂g-saⁿ thiú kah té-saⁿ thiú chi-hun; bú-thiú mā koh-chāi pun-chòe su-iâ thiú kah khún-sin thiú. cha-bó·-thiú ū hu-jîn thiú, hm̂-lâng thiú, lāu-pô-á thiú, kán-á thiú téng sò·-cha̍p-hāng. Thiú-kak ê piáu-ián gē-su̍t chin-chiàⁿ hong-hù, chhin-chhiūⁿ " kong-chú thiú ", " phòa-saⁿ thiú " , " ka-lé thiu " , " cha-bó· thiú " téng-téng lóng-chóng sī ko-kah-hì gē-jîn àn seng-o̍ah tang-tiong thê-chhú sò·-chhâi, thong-kòe ka-tī ê nó·-le̍k siat-kè--chhut-lâi-ê. Chià-ê tiú-kak piáu-ián tōng-chok bí-biāu kî-khiáu; piáu-chêng chhiò-khoe o̍ah-phoat. Im-ga̍k ê chiat-chàu chheng-chhó, bú-tō-sèng kiông, m̄-nā khin-khòai chhù-bī, iū-koh te̍k-sû, si̍t-chāi hō·-lâng kám-siū tio̍h chin-chhim ê hiong-thó·-chêng kah khin-sang lōng-bān ê khì-hūn. Khòaⁿ-hì ê lâng m̄-nā ē-tàng àn tang-tiong thé-hōe tio̍h khin-sang kah lû-khòai, iū-koh e-tàng kak-ngō· chhut chin-chōe jîn-seng ê tiat-ha̍k.

Ko-kah-hì tī Tâi-oân[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Kh-kha-hì liû-thoân kaù tâi-oân aū, chiām-chiām thaù-lām kî-thāⁿ liû-hêng tī Tâi-oân ê hì-kio̍k kap im-ga̍k (chú-iaù sī lâm-koán kap pak-koán).

Goā-pō· liân-kiat[siu-kái | kái goân-sí-bé]