Nn̄g ê Tiong-kok

Wikipedia (chū-iû ê pek-kho-choân-su) beh kā lí kóng...
Nn̄g ê Tiong-kok.

Nn̄g ê Tiong-kok (Hàn-jī: 兩个中國) sī chi̍t ê tē-iân chèng-tī kio̍k-bīn, tō sī kóng Tang A-chiu ū nn̄g ê kiò-chò “Tiong-kok” ê chèng-tī si̍t-thé,[1][2] chi̍t ê sī Tiong-hôa Jîn-bîn Kiōng-hô-kok (中華人民共和國; Eng. People's Republic of China, kán-chheng PRC), chi̍t ê sī Tiong-hôa Bîn-kok (中華民國; Eng. Republic of China, kán-chheng ROC).

Pōe-kéng[siu-kái | kái goân-sí-bé]

1912 nî, kek-bēng-tóng thui-hoan Tāi-chheng Tè-kok, kiàn-li̍p kiōng-hô-chè ê Tiong-hôa Bîn-kok. Khiā tī Pak-pêng ê Pak-iûⁿ Chèng-hú sûi la̍k-khoân, chiâⁿ-chò Tiong-kok ê tāi-piáu chèng-hú. 1927 nî Tiong-kok Kok-bîn-tóng ê Kok-bîn Chèng-hú chhú-tāi Pak-iûⁿ Chèng-hú, chhian-to͘ Lâm-kiaⁿ, oân-sêng hêng-sek-siōng ê thóng-it.

1912 nî kàu 1949 nî ê Tiong-hôa Bîn-kok siū-tio̍h kun-hoa̍t hùn-chiàn, Ji̍t-pún ji̍p-chhim kah Kok-Kiōng Lāi-chiàn ê chhui-chhân, só͘-í tiong-iong chèng-hú pēng bô si̍t-chè khòng-chè i só͘ soan-chheng ê léng-thó͘. Chit tōaⁿ kî-kan chûn-chāi ê chèng-khoân ū:

Kok-Kiōng Lāi-chiàn piáu-bīn-siōng tī 1949 nî kiat-sok, Tiong-kok Kiōng-sán-tóng sèng-lī, Mô͘ Te̍k-tong kiàn-li̍p Tiong-hôa Jîn-bîn Kiōng-hô-kok chèng-khoân, kiōng-beh khòng-chè kui-ê Tiong-kok. Chiúⁿ Kài-chio̍h chhōa-thâu ê Tiong-hôa Bîn-kok liâm-mi kā tiong-iong chèng-hú poaⁿ-sóa khì Tâi-oân ê Tâi-pak.

Sui-jiân-kóng chiàn-cheng tī sòa--lo̍h-lâi kúi-nā nî ê sî-kan koh leh chìn-hêng, tān-sī Hân-chiàn í-āu nn̄g ê chèng-khoân ê khòng-chè-sòaⁿ í-keng ōe kah chiok chheng-chò--ah: khiā tī Pak-kiaⁿ ê Tiong-kok Kiōng-sán-tóng léng-tō Tiong-hôa Jîn-bîn Kiōng-hô-kok chèng-khoân, khòng-chè Tiong-kok Tāi-lio̍k ê tōa-pō͘-hūn tē-khu, Tiong-kok Kok-bîn-tóng léng-tō Tiong-hôa Bîn-kok chèng-khoân, khòng-chè Tâi-oân, Phîⁿ-ô͘, kah Hok-kiàn óa-hái ê chi̍t-kóa tó-sū. 1950 nî Hân-chiàn po̍k-hoat liáu-āu, Bí-kok hia̍p-hông Tâi-oân Hái-kiap, mā tī Tâi-oân chù-kun, hông-chí Tiong-hôa Jîn-bîn Kiōng-hô-kok ji̍p-chhim Tâi-oân.

Lāi-chiàn siu-soah liáu-āu, chiàn-tiûⁿ sòa khì gōa-kau tiûⁿ-ha̍p. Nn̄g ê chèng-hú kàu-taⁿ lóng soan-chheng kóng i ka-tī sī Tiong-kok ê ûi-it ha̍p-hoat chèng-hú. 1970 nî-tāi í-chêng, Tiong-hôa Bîn-kok hō͘ to-sò͘ kok-ka kah Liân-ha̍p-kok sêng-jīn sī Tiong-kok ê ûi-it ha̍p-hoat chèng-hú, i mā soan-chheng ióng-iú tùi Tiong-kok Tāi-lio̍k kah Tâi-oân sīm-chì sī Bông-kó͘ ê chú-khoân. Tiong-hôa Bîn-kok m̄-nā sī Liân-ha̍p-kok ê chhòng-sí hōe-oân-kok, koh sī An-lí-hōe gō͘ ê siông-jīm lí-sū-kok chi-it, it-ti̍t-kàu 1971 nî Liân-ha̍p-kok Tāi-hōe Tē 2758 Hō Koat-gī kā Tiong-hôa Bîn-kok Chèng-hú tùi Liân-ha̍p-kok kóaⁿ-cháu, hō͘ Tiong-hôa Jîn-bîn Kiōng-hô-kok chhú-tāi Tiong-kok ê se̍k-chhù. Sè-kài kok-kok mā sûi choán-ōaⁿ chèng-hú sêng-jīn, m̄ koh sêng-jīn Tiong-hôa Bîn-kok, kái sêng-jīn Tiong-hôa Jîn-bîn Kiōng-hô-kok

M̄-koh chū 1990 nî-tāi í-lâi, Tiong-hôa Bîn-kok chèng-hú tī Tâi-oân ê chèng-tī kiâⁿ hióng chū-iû-hòa, bîn-chú-hòa, tī si̍t-chè-siōng kah hoat-lu̍t-siōng lóng ū hòng-khì cheng-chhú Tiong-kok ûi-it ha̍p-hoat-chèng-hú ê chhu-sè.

Bo̍k-chiân kio̍k-sè[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Chit tiuⁿ tē-tô͘ ōe-chhut sè-kài kok-kok It-tiong Chèng-chhek ê si̍t-chiān.
  Kan-na sêng-jīn PRC ê kok-ka
  Sêng-jīn PRC, mā hām ROC î-chhî hui-chèng-sek hoán-hē ê kok-ka
  Kan-na sêng-jīn ROC ê kok-ka
  Bo̍k-chêng bô li̍p-tiûⁿ ê kok-ka

Chham-khó Bûn-hiàn[siu-kái | kái goân-sí-bé]

  1. Gayner, Jeffrey B (2 July 1977). "U.S. Diplomacy and the Two Chinas". goân-loē-iông tī 18 January 2021 hőng khó͘-pih. 19 March 2021 khòaⁿ--ê.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  2. Swift, John (2003). "The Two Chinas". The Palgrave Concise Historical Atlas of the Cold War. pp. 44–45. doi:10.1057/9780230001183_20. ISBN 978-0-333-99404-7. goân-loē-iông tī 2023-04-11 hőng khó͘-pih. 2021-02-11 khòaⁿ--ê.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)

Koh-khoàⁿ[siu-kái | kái goân-sí-bé]