North Dakota

Wikipedia (chū-iû ê pek-kho-choân-su) beh kā lí kóng...
(Tùi Pak Dakota choán--lâi)
North Dakota Chiu
State of North Dakota
Flag of North Dakota State seal of North Dakota
Chiu-kî Chiu-chiong
Chhiok-hō: Peace Garden State,
Roughrider State, Flickertail State
Piau-gí: Liberty and Union, Now and Forever, One and Inseparable
Map of the United States with North Dakota highlighted
Map of the United States with North Dakota highlighted
Chū-bîn chheng-ho͘ North Dakotan
Siú-hú Bismarck
Siāng-tōa siâⁿ-chhī Fargo
Siāng-tōa to͘-hōe Fargo to͘-chhī-khu
Bīn-chek Pâi-miâ tē-19
 • Ha̍p-kè 71,230 sq mi
(183,640 km2)
 • Tang-sai khoah 335 lí (539 km)
 • Lâm-pak khoah 211 lí (340 km)
 • % chúi-bīn 2.4
 • Hūi-tō͘ 45° 56′ N to 49° 00′ N
 • Keng-tō͘ 96° 33′ W to 104° 03′ W
Jîn-kháu Pâi-miâ tē-47
 • Ha̍p-kè 755,393 (2017 est.)[1]
 • Bi̍t-tō͘ 11.70/sq mi  (3.83/km2)
Pâi-miâ tē-47
 • Hō͘-kháu siu-ji̍p tiong-ta̍t $57,415[2] (tē-25)
Koân-tō͘
 • Ko-tiám White Butte[3][4]
3,508 ft (1069 m)
 • Pêng-kin 1,900 ft  (580 m)
 • Kē-tiám Red River of the North at Manitoba border[3][4]
751 ft (229 m)
Siat chiu chìn-chêng Dakota Léng-thó͘
Sin chiu seng-li̍p November 2, 1889 (tē-39)
Chiu-tiúⁿ Doug Burgum (R)
Hù-chiu-tiúⁿ Brent Sanford (R)
Li̍p-hoat Li̍p-hoat-hōe
 • Siōng-gī-īⁿ Chham-gī-īⁿ
 • Hā-gī-īⁿ Chiòng-gī-īⁿ
Chham-gī-goân John Hoeven (R)
Heidi Heitkamp (D)
Chiòng-gī-īⁿ tāi-piáu Kevin Cramer (R) (lia̍t-toaⁿ)
Sî-khu  
 • most of state Central: UTC -6/-5
 • southwest Mountain: UTC -7/-6
ISO 3166 US-ND
Kán-siá ND, N.D., N.Dak., Nodak
Bāng-chām www.nd.gov

North DakotaBí-kok ê chi̍t-ê chiu, jîn-kháu tāi-iok ū 642,200, pâi-miâ tē 48. I ê siú-húBismarck, siāng-tōa ê siâⁿ-chhī sī Fargo.

Tē-lí[siu-kái | kái goân-sí-bé]

North Dakota chē-chí tī Bí-kok ê Tōa Pêng-goân (Great Plains) khu-he̍k. Chiu ê tang-pêng kòe Red Hô tio̍h sī Minnesota, tī lâm pêng sī South Dakota, nā sai pêng koh ū Montana; oa̍h pak pêng, sī Canada ê Saskatchewan séng.

Pún chiu sī iok-lio̍k ūi tī Pak Bí-chiu ê tiong-ng. In ū siat chi̍t ūi má-kuh "Pak Bí-chiu Tāi-lio̍k ê Tē-lí Tiong-sim" ê chio̍h-thâu tī Rugby siâⁿ. North Dakota ê thó͘-tē biān-chek ū 70,762 square miles (183,273 km2),[5] sī Bí-kok tē-19 tōa ê chiu.[6]

Le̍k-sú[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Au-chiu-lâng lâi kàu chìn-chêng, Bí-kok goân-chū-bîn í-keng tī pún-tē khiā-khí. Le̍k-sú só͘ chai ê pō͘-cho̍k pau-koat Mandan, Dakota kap Yanktonai téng-téng.

Siāng chá lâi kàu pún-tē ê Au-chiu-lâng sī Canada ê Hoat-kok seng-lí-lâng La Vérendrye, i niá chi̍t kûn thàm-cha tūi kòe Mandan chng . Kàu 1762 nî ê sî, pún tē-khu í-keng sī Se-pan-gâ Louisiana ê chi̍t hūn (kàu 1802 nî).

Dakota Léng-thó͘ tī 1861 nî khai-siat, tû-liáu goân-choân bô siū koán-lí ê thó͘-tē í-gōa, chi̍t pō͘-hūn sī tùi Nebraska Léng-thó͘ pun--chhut-lâi. Au-chiu-hē Bí-kok-lâng mā tī hit-chūn lâi chia̍h khai-khún lông-tē. Kàu 1889 nî 11 goe̍h, Lâm-pak 2-ê Dakota chiu chèng-sek sêng-li̍p ka-ji̍p liân-pang.

Chha-put-tō It-chhù Tāi-chiàn liáu-āu, Lo̍k-ui-lâng ûi-chú ê lông-bîn tī chia cho͘-chit liáu chi̍t khoán hō chò Bû Tóng-phàu Liân-pêng (Non Partisan League) ê chèng-tī ūn-tōng, siūⁿ beh North Dakota mài siū chiu-gōa ê gîn-hâng kap kong-si éng-hióng, in tī chia chhòng-li̍p chiu-li̍p ê gîn-hâng North Dakota Mill and Elevator kap thih-lō͘, jî-chhiá kìm-chí kong-si kap gîn-hâng chiàm-iú lông-tē.

Goân-lâi tī Bismarck ê North Dakota Chiu-hú (North Dakota State Capitol) tī 1930 nî 12 goe̍h 28 sio--khì. Té-bé sin khí art-deco sek-iūⁿ ê tōa-lâu, ēng kàu chit-má.[7] 1950 nî-tāi, chi̍t kóa liân-pang ê tâu-chu kap kiàn-siat kè-ōe khai-sí, pau-koat Garrison Chúi-pà, koh ū Minot kap Grand Forks ê Bí-kok Khong-kun ki-tē.[8]

1970 nît-tāi, chio̍h-iû ê khai-chhái tī pún chiu se-pêng hoat-tián--khí-lâi.

Jîn-kháu[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Population[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Jîn-kháu bi̍t-tō͘ tē-tô͘

Chiàu Bí-kok Phó͘-cha Kio̍k ê ko͘-sǹg, North Dakota tī 2017 nî 7 goe̍h 1 ji̍t ê jîn-kháu ū 755,393, pí 2010 nî Bí-kok Phó͘-cha ê kì-lio̍k ke 12.3%.[1] This makes North Dakota the U.S. state with the largest percentage in population growth since 2011. Only Alaska, Vermont, and Wyoming have fewer residents.[9]

1870 nî ê sî, kui chiu ê jîn-khau iáu bô kàu 2,000 lâng, kàu 1930 nî ê sî-chūn í-keng ta̍t kàu 680,000. Liáu-āu tiō chin-ka sok-tō͘ bān--khì, tī 1970 nî ê phó͘-cha kiám kàu siāng kē ê 617,761, kàu 2000 nî ê phó͘-cha, ū 642,200 lâng.[10] North Dakota ê jîn-kháu tiong-sim sī ùi Wells Kūn, óa Sykeston siâⁿ ê só͘-chāi.[11]

Keng-chè[siu-kái | kái goân-sí-bé]

North Dakota tī 2014 nî ê GDP sī 55,136 pa̍h-bān bí-kim.[12] Chiàu 2015 nî ê chu-liāu, pún chiu siāng-chē lâng chò ê khang-khòe sī kiān-khong chiàu-kò͘ kap siā-hōe hû-chō͘ (health care and social assistance) sán-gia̍p.[13]

Chham-khó[siu-kái | kái goân-sí-bé]

  1. 1.0 1.1 "Population and Housing Unit Estimates". U.S. Census Bureau. June 22, 2017. June 22, 2017 khòaⁿ--ê. 
  2. "Median Annual Household Income". The Henry J. Kaiser Family Foundation. December 9, 2016 khòaⁿ--ê. 
  3. 3.0 3.1 "Elevations and Distances in the United States". United States Geological Survey. 2001. goân-loē-iông tī October 15, 2011 hőng khó͘-pih. October 24, 2011 khòaⁿ--ê. 
  4. 4.0 4.1 Elevation adjusted to North American Vertical Datum of 1988.
  5. "Facts and figures". infoplease.com. June 22, 2006 khòaⁿ--ê. 
  6. "Land and Water Area of States, 2000". Information Please. 2006. August 17, 2007 khòaⁿ--ê. 
  7. "North Dakota State Capitol Building & Grounds Virtual Tour Map". The Real North Dakota Project. goân-loē-iông tī September 25, 2007 hőng khó͘-pih. August 19, 2007 khòaⁿ--ê. 
  8. "North Dakota Timeline". WorldAtlas.com. August 19, 2007 khòaⁿ--ê. 
  9. https://factfinder.census.gov/faces/tableservices/jsf/pages/productview.xhtml?src=bkmk Archived 2020-02-12 at archive.ph Error: unknown archive URL
  10. "North Dakota Historical Population". North Dakota State University. goân-loē-iông tī November 13, 2007 hőng khó͘-pih. August 19, 2007 khòaⁿ--ê. 
  11. "statecenters". U.S. Census Bureau. 2000. goân-loē-iông tī June 22, 2013 hőng khó͘-pih. November 21, 2006 khòaⁿ--ê. 
  12. Total Gross Domestic Product by State for North Dakota, FRED.
  13. "Major industries with highest employment, by state, 1990-2015". Bureau of Labor Statistics. U.S. Bureau of Labor Statistics. 2016-08-05. 2017-01-23 khòaⁿ--ê.