Bah-oân

Bah-oân

Bah-oân (肉圓) sī chi̍t-chióng Tâi-oân ê te̍k-sek tiám-sim, siong-thoân Chiong-hòa-koān Pó-táu-tìn sī i ê hoat-goân-tē, tāi-khài tàn-seng tī cha̍p-káu sè-kí boa̍h. I ê miâ sī goân-chū i ê gōa-koan, it-poaⁿ sī ti̍t-kèng iok-ū la̍k kàu peh kong-hun ê pòaⁿ thàu-kng píⁿ--ê îⁿ-hêng, tû-liáu siōng chia̍p-khòaⁿ ê îⁿ-hêng chō-hêng í-gōa, mā-ū saⁿ-kak-hêng ê Pak-táu Bah-oân, m̄-koh bo̍k-chêng bô îⁿ-hêng Bah-oân phó͘-ki̍p.

Bah-oân gōa-phôe sī í han-chî hún、thài-pe̍h-hún he̍k-chiá-sī chāi-lâi-bí-hún、chhiū-chî-hún téng-téng châi-liāu chè-chō ê pòaⁿ thàu-bêng-phôe, i ê āⁿ í ti-bah kap ti-ká-bah ûi-chú, kî-tha phóe-thâu chiàu tiàm-thâu bô-kâng ē ū sún-á、hiuⁿ-ko͘、nn̄g、kan-pòe á-sī la̍t-chí téng-téng si̍t-châi. Chú-hoat tāi-lio̍h-á í Chiong-hòa chò hun-kài, Chiong-hòa í pak khah-chē ēng iû-chìⁿ, á-sī iû-chìm、Chiong-hòa í lâm khah-chē ēng chhoe--ê.

Iû-lâi

Lâng kóng bah-oân sī ùi Pak-táu ê chi̍t-keng biō lāi-té, chi̍t-ê kiò-chò Hoān Bān-ku ê tha̍k-chheh-lâng só͘ hoat-bêng ê chia̍h-mi̍h. Hit-tong-sî, Tâi-oân chò tōa-chúi, chiâⁿ giâm-tiōng, hit-chūn tī biō lāi tàu-saⁿ-kāng ê Bān-ku tú-tio̍h sîn-bêng kàng-kà, thiaⁿ sîn-bêng só͘ chí-sī ê, chiōng han-chî ùn hō͘ tâm, jiân-āu kah chhio̍k chò chi̍t oân, liáu-āu, koh ka chi̍t-koah hoe-chhài, chò chhin-chhiūⁿ kóe, hō͘ siū tōa-chúi só͘ hāi ê chai-bîn chí-iau. Che tio̍h-sī siōng kó͘-chá ê Pak-táu bah-oân. Lâi kàu tē jī tāi ê Hāon sió-chiá, chiōng bah pau ji̍p-khì kòe lāi-té, liáu-āu, koh ēng chhiú kah kòe tēⁿ hō͘ píⁿ-píⁿ, só͘-í bah-oân téng-thâu ē-tàng khòaⁿ tio̍h chhiú-kang ê hûn, che chhiú-hûn piàn-chó sī Pak-táu bah-oân ê te̍k-sek. Thoân kàu tē 3 tāi ê Hoān Liông-seng, ēng han-chî hún kap Chāi-lâi-bí bí-leng chò bah-oân phôe, jiân-āu kah ko-lê-chhài ōaⁿ chò tek-sún, koh kāng-khoán pau bah, chit-chióng chhiú-lō͘ só͘ chò ê bah-oân piàn-chó chit-má lán chai-iáⁿ ê Pak-táu bah-oân. Sî-ki siōng hó ê sī, Pak-táu ū chhiau-kòe 20 kui keng bē bah-oân ê tiàm, ki-pún siōng, lóng sī Hoān--ka chhut-lâi ê sai-hū. Tâi-oân bah-oân chiông-án-ne ùi Pak-táu khai-sí, thòaⁿ kàu choân Tâi-oân, iā chhut-hiān chin-chē bô-kâng ê tē-hng kháu-bī.

Kok-tē te̍k-sek

Siōng ū-miâ ê sî hoat-goân-tē Chiong-hòa（Chiong-hòa, Pó-tó, Oân-lîm）bah-oân, kî-û---ê ū Sin-tekbah-oân, Tâi-tiong bah-oân, Lâm-tâu（Chúi-lí, Po͘-lí）bah-oân, Tâi-lâm bah-oân, Ko-hiông bah-oân, Pîn-tong bah-oân, âng-chau bah-oân téng-téng, si̍t-bu̍t ê tōa-sè kap sú-iōng châi-liāu lóng-ú chōe-chōe chha-īⁿ, m̄-ku liāu-lí ê hong-hoat to-sò͘ sī iōng iû ka-un（m̄-sī chìⁿ）, iah-sī chhoe, iah-sī nn̄g-chióng hap-iōng, chia̍h ê sî-chūn ē siâng-sî lâm tiⁿ kap kiâm nn̄g-chióng chiùⁿ-liāu hām sió-khóa soàn-nî, iân-sui, sī Tâi-oân ê pêng-bîn tiám-sim. Bah-oân ê miâ-chheng tī Tâi-oân iā-ū tē-khu chha-īⁿ, chhin-chhiūⁿ ū-ê só͘-chāi ē kā bah-oâ ê Hàn-jī siá-chò “肉圓”, ū-ê Hàn-jī siá-chò “肉丸”. Tī Lo̍k-káng “bah-oân” hông kiò-chò “bah-hôe”, siông-siông iōng Tâi-gí hoat-im, “hôe” ê tha̍k-im Hôa-gí kap Tâi-gí sio-kāng, che-sī in-ūi bah-oân ê chō-sêng sī bah-oân phôe pau tio̍h lāi-té ê bah, hit-ê hêng chhin-chhiūⁿ “hôe” chi̍t-ê jī lâi--ê; lēng-gōa, bah-oân khí-tiáⁿ ê sî, liāu-lí-chiá ē iōng chhe-á kā bah-oân téng-bīn ê iû poat tńg-khì tiáⁿ-lāi, in-chhú hō chit-ê miâ. Bah-oân chit-hāng te̍k-sek tiám-sim iā chìn-ji̍p piān-lī-siong-tiàm lāi, thui-chhut í Tâi-oân kok-tē bêng-sán chò chú-tê ê sió-chia̍h, in-ūi chióng-chióng ê siong-gia̍p keng-êng in-sò͘, thui-chhut ê sī Tâi-tiong bah-oân. Hoat-goân-tē Chiong-hòa-koān tī 2007 nî kú-pān “2007 nî Chiong-hòa Bah-oân Cheh”, bián-hùi thê-kiong iû-kheh bah-oân, 11 ge̍h 18 hō sī chóng koat-soán.