Ing-gú piáu-im jī-bió

Wikipedia (chū-iû ê pek-kho-choân-su) beh kā lí kóng...
Ing-gú piáu-im jī-bió ê jī-thé.
1845-nî kî-thann gú-giân ê hù-ka jī-bió jī-thé.
1855-nî ê bí-kok pán-pún ê jī-bió, 1871-nî teh i-ha̍k jī-tián lāi-té tiông-ìn.
Tī 1843-nî ê tsá-kî pán-pún ê jī-bió.

Ing-gú piáu-im jī-bió (ing-gú: English Phonotypic Alphabet (EPA)) sī-iû Isaac Pitman [en] hām Alexander John Ellis [en] tsiok-sū khai-huat ê tsi̍t-tsióng piáu-im [en] jī-bió; siōng-thâu-á sī tsò ing-gú phing-siá kái-kik [en] ê sán-bu̍t.[1] Sui-jiân lóng m̄ pat tit-tio̍h kóng-huàn ê tsiap-siū; m̄-kuh EPA ê im-sòo í-king hông la̍p-ji̍p hiān-tāi kok-tsè im-piau (IPA).[2]

EPA siōng-thâu-á huat-piáu tī 1845-nî 6-gue̍h.[3] Suî-āu, EPA ê tshut-pán kā jī-bió khok-tián kàu Tik-gú, Alápik-gú, Sepangâ-gú, Tusca-gú [en], Huat-gú, Welsh-gú, Ítālì-gú, Hōlân-gú, Pholân-gú, Photôgâ-gú kah Huān-gú ê kái-pian pán.[4]

Jī-bió[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Jī-bió jû-hā (ū tsi̍t-kuá-á kīn-sū-ti̍t í-lâi sik-ìng Unicode)

1843 nî-bué (ing-gú)[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Tsit-ê kai-tuānn tn̂g guân-im ū huâinn-kòng, té guân-im tō bô.

Tn̂g guân-im

Ɨ /iː/, E /eɪ/, A /ɑː/, Ɵ /ɔː/, Ʉ /oʊ/?, ꭐ-bar /uː/

Té guân-im

I /ɪ/, ⵎ /ɛ/, Ʌ /æ/, O /ɒ/, U /ʌ/, ꭐ /ʊ/

(tsi̍t-ê ha̍p-sik ê ⟨ꭐ⟩ koh-khah kuânlî-tshiánnbô tiám, tshin-tshiūnn ⟨Ɯ⟩ m̄-kuh tiong-ng ê sû-kàn bô kî-thann ê hiah-kuân, pīng-tshiánn tsiànn-pîng-ē--átshi bô tshìn-suànn)

Siang guân-im

Ɯ /juː/, ⅄ /aɪ/, ş /aʊ/?

Kiám-tsió ('bôo-hôo) guân-im

Ǝ /ə/, ⵎ /ᵊ/

Hú-im

P B, T D, Є J /tʃ dʒ/, K G

F V, Θ Δ /θ ð/, S Z, Σ Σ /ʃ ʒ/,

L R, M N, И /ŋ/, Y W H.

_a /eɪ/
(Ā)ᶐ /ɑː/
Ɵɵ /ɔː/
_ɷ /oʊ/
Ɯɯ /uː/
Ii /ɪ/
Ee /ɛ/
Aɑ /æ/
Oo /ɒ/
Uu /ʌ/
_(ꭐ)
_ᶙ /juː/
Yy /j/
Ww /w/
Hh /h/
Pp /p/
Bb /b/
Tt /t/
Dd /d/
Єꞔ /tʃ/
Jj /dʒ/
Cc /k/
Gg /ɡ/
Ff /f/
Vv /v/
Ꞁ(ⱦ) /θ/
Ƌ(đ) /ð/
Ss /s/
Zz /z/
Σʃ /ʃ/
(Ʒ)ʒ /ʒ/
Rr /r/
Ll /l/
Mm /m/
Nn /n/
(Ŋ)ŋ /ŋ/

Tsù-kái[siu-kái | kái goân-sí-bé]

  1. Daniels, Peter T. (1996). The World's Writing Systems (ēng Eng-gí). Oxford University Press. p. 831. ISBN 9780195079937. 
  2. Coulmas, Florian (1999-03-12). "English Phonotypic Alphabet". The Blackwell Encyclopedia of Writing Systems (ēng Eng-gí). Wiley. ISBN 9780631214816.  (Eng-gí)
  3. Completion of the Phonotypic Alphabet, The Phonotypic Journal, 5 Nelson Place, Bath, Phonographic Institution, vol. 4, no 42, June 1845, p. 105-106. (Eng-gí)
  4. Extension of the Phonotypic Alphabet, The Phonotypic Journal, 5 Nelson Place, Bath, Phonographic Institution, vol. 4, no 43, June 1845, p. 121–123 (Eng-gí)

Tsham-ua̍t[siu-kái | kái goân-sí-bé]

  • The Phonetic Journal
  • Tuscan dialect
  • English-language spelling reform
  • Phonetics
  • Alexander John Ellis
  • Isaac Pitman

Guā-pōo liân-kiat[siu-kái | kái goân-sí-bé]