Lio̍k-gē

Wikipedia (chū-iû ê pek-kho-choân-su) beh kā lí kóng...

Lio̍k-gē (六藝) sī Tiong-kok kó͘-chá Jû-ka iau-kiû ha̍k-seng ài chiáng-ak ê 6-chióng ki-pún châi-lêng, mā tāi-piáu Tiong-kok kó͘-chá ko-téng kàu-io̍k ê ha̍k-kho chóng-chheng. Lio̍k-gē ū nn̄g-khoán hâm-gī, Chiu-lé ê Kó͘-lio̍k-gē (古六藝) kap iû Khóng-chú só͘ thê-chhut ê chhun-chhiu í-āu ê Lio̍k-gē.

Chiu-lé lāi ê Lio̍k-gē sī Se Chiu chìn-chêng kùi-cho̍k ê 6-ê ha̍k-kho: (禮), Ga̍k (樂), Siā (射), (御), Su (書) kap Sò͘ (數). Kî-tiong, kok-chū koh ē-sái hun-chò Ngó͘-lé (五禮), Lio̍k-ga̍k (六樂), Ngó͘-siā (五射), Ngó͘-gū (五御) kap Kiú-sò͘ (九數).

Hàn-tiâu í-lâi ê Lio̍k-gē mā tāi-piáu Lio̍k-keng, iā-chiū-sī Si, Su, , Ga̍k, E̍k kap Chhun-chhiu. Hàn Bú-tè heng thài-ha̍k, siat-li̍p ngó͘-keng phok-sū (五經博士), choan-bûn kà Lio̍k-gē.

Sè-hun[siu-kái | kái goân-sí-bé]

  • Ngó͘-lé (五禮): Kiat (吉), Hiong (凶), Pin (賓), Kun (軍), Ka (嘉)
  • Lio̍k-ga̍k (六樂): Hûn-bûn (雲門), Tāi-hâm (大咸), Tāi-siâu (大韶), Tāi-hā (大夏), Tāi-ho̍k (大鑊) kap Tāi-bú (大武)
  • Ngó͘-siā (五射): Pe̍k-sí (白矢), Chham-liân (參連), Iám-chù (剡注), Siong-chhek (襄尺) kap Chéng-gî (井儀)
  • Ngó͘-gū (五御): Bêng-hô-loân (鳴和鸞), Tio̍k-súi-khiok (逐水曲), Kò-kun-piáu (過君表), Bú-kau-kû (舞交衢) kap Tio̍k-khîm-chó (逐禽左)
  • Lio̍k-su (六書): Siōng-hêng, Chí-sū, Hōe-ì, Hêng-seng, Choán-chù, Ká-chià
  • Kiú-sò͘ (九數): Hong-tiân (方田), Siok-bí (粟米), Chha-hun (差分), Siàu-kóng (少廣), Siong-kong (商功), Kin-su (均輸), Hong-têng (方程), Êng-put-chiok (盈不足) iáu-koh-ū Pông-iàu (旁要)