Tâm-chúi-tē
 | Ū lâng kiàn-gī chit phiⁿ bûn-chiuⁿ ài kah Làm-tē ha̍p-pèng. (Thó-lūn) |
Tâm-chúi-tē sī thô͘ sî-siông tī chúi-pá-ha̍p ê chōng-thài, tē-piáu tn̂g-kî he̍k-chiá chiām-sî chek-chúi. Tī chit-khoán ê tē-tōaⁿ ē seⁿ sip-seng kah chiáu-seng ti̍t-bu̍t; Ē ū nî-thòaⁿ lia̍p-chek, he̍k-chiá sī bô nî-thòaⁿ lia̍p-chek, m̄-koh ū chiâm-io̍k chân ê chêng-hêng. Tâm-chúi-tē sī Tâm-tē ê chhù-kip hun-lūi tan-ūi, m̄-koh ū ka-kī to̍k-te̍k ê te̍k-teng.
Tâm-chúi-tē it-tēng ài ū ê saⁿ ê sio chè-iok ê te̍k-teng:
- Tē-piau ài ū chhián-chhián--ê chek-chúi he̍k-chiá sù-siông kòe-sip
- Thô͘-chân ū nî-thòaⁿ ê hêng-sêng
- Tē-piáu siōng ài seⁿ sip-seng he̍k-chiá sī tâm-chúi-tē ti̍t-bu̍t
Tâm-chúi-tē sī ti̍t-bu̍t seng-thài ián-thè ê kòe-têng; Sī chúi-thè hiòng lio̍k-tē chìn-hòa ê kai-tōaⁿ. Un-tō͘ nā sek-ha̍p ê sî, ti̍t-bu̍t ē thòaⁿ--khui, m̄-koh hun-kái ê sok-tō͘ bô-kàu kín ê sî-chūn tio̍h ē sú tâm-chúi-tē hoat-io̍k. Ti̍t-bu̍t si-thé nā-sī ti̍t-ti̍t lia̍p-chek, ē piàn-chò nî-thòaⁿ. Chiong-kî-bóe tâm-chúi-tē ē thòe-hòa, piàn-sêng ta-chháu-po͘.
Lūi-hêng[siu-kái | kái goân-sí-bé]
Kin-kù ū nî-thòaⁿ hêng-sêng--bô ē-tàng hun-chò:
- Chiâm-io̍k tâm-chúi-tē
- Nî-thòaⁿ tâm-chúi-tē
Kin-kù tâm-chúi-tē hoat-io̍k ê kai-tōaⁿ ē-tàng hun-chò:
Kē-ūi tâm-chúi-tē he̍k-chiá Hù-êng-ióng tâm-chúi-tē
- Tē-piáu-chúi kah tē-hā-chúi ū-kàu chhiong-hun, nî-thòaⁿ hoe-hūn chhiau-kòe 18%: ti̍t-bu̍t su-iàu ê êng-ióng-hūn chiâⁿ kàu. Kî-tiong, sa-chháu kho ê ti̍t-bu̍t chiàm siōng chē.
- Koân-ūi tâm-chúi-tē he̍k-chiá Pîn-êng-ióng tâm-chúi-tē
- Nî-thòaⁿ chân hoat-io̍k kah kēng-ku, chō-sêng tē-hā-chúi bô-hoat-tō͘ kiong-èng, kan-na ē-tàng khò kàng chúi. Ti̍t-bu̍t chiâⁿ khiàm êng-ióng-hūn: chia ê nî-thòaⁿ hoe-hūn bô chhiau-kòe 4%. Seⁿ tī chia ê ti̍t-bu̍t sī í nî-thòaⁿ chheⁿ-tî chi-lūi ê pîn-êng-ióng ti̍t-bu̍t ûi-chú.
- Tiong-ūi tâm-chúi-tē he̍k-chiá Tiong-êng-ióng tâm-chúi-tē
- Chit-khoán tâm-chúi-tē tī téng-bīn hit nn̄g-khoán chi-kan. Kin-kù ti̍t-bu̍t ê lūi-hêng ē-sái kā hun-chò: chheⁿ-tî lūi, chháu lūi koh-ū chhiū lūi tâm-chúi-tē.
Eng-gí Miâ[siu-kái | kái goân-sí-bé]
Tī Eng-gí lāi-té: mire, bog, fen, marsh, swamp lóng sī leh kóng tâm-chúi-tē. M̄-koh lóng ū sió-khóa-á bô-kâng ê só͘-chāi. Mire só͘ chí ê sī nî-thòaⁿ tâm-chúi-tē; Bog só͘ chí ê sī ū sng-sèng ê nî-thòaⁿ tâm-chúi-tē; Fen só͘ chí ê sī ū khòng-bu̍t-chit ê nî-thòaⁿ tâm-chúi-tē; Marsh só͘ chí ê sī chháu lūi ê tâm-chúi-tē; Swamp só͘ chí ê sī chhiū-á lūi ê tâm-chúi-tē, mā ū-lâng kóng làm-tē.
Seng-thài[siu-kái | kái goân-sí-bé]
Nî-thòaⁿ ē-tàng pó-chûn chin tōa-liōng ê chúi-hūn, thong-siông ū 89%-94% ê chúi. Sè-kài siōng ê tâm-chúi-tē ê khiām-chúi-liōng tāi-kài sī 11,470 li̍p-hng-kong-lí; Sī chiàm sè-kài chiáⁿ-chúi ê liōng chin chió chin chió.
Nā bó͘-chióng goân-in ín-khí tâm-chúi-tē tē-hā-chúi ê chúi-ūi seng-koân, tâm-chúi-tē ê hoān-ûi piàn tōa: tâm-chúi-tē tō-ē hoat-io̍k chò ô͘-po̍h; Nā tē-hā-chúi ê chúi-ūi kàng-kē ê sî-chūn, tâm-chúi-tē ê chúi tō ē-tàng choán-hòa chò tē-hā-chúi: tâm-chúi-tē ta--khì, tō ē hiòng chháu-á-po͘ kah chhiū-nâ ián-hòa.
Tâm-chúi-tē ê thô͘ lāi-té ū chin tōa-liōng--ê, tī kāu chúi chió khong-khì ê khoân-kéng tiong khah bē hun-kái--ê, iú-ki-bu̍t ê sí-thé. Tī bô nî-thòaⁿ ê tâm-chúi-tē ê thô͘ lāi-té ê hâm-liōng ū 10%-20%.
