"Bûn-jī hē-thóng" pán-pún chi-kan bô-kāng--ê tē-hng

Wikipedia (chū-iû ê pek-kho-choân-su) beh kā lí kóng...
刪去的內容 新增的內容
Pektiongthó-lūn | kòng-hiàn
Pektiongthó-lūn | kòng-hiàn
Tē 11 chōa: Tē 11 chōa:
== Im-chiat (Syllabic) bûn-jī hē-thóng ==
== Im-chiat (Syllabic) bûn-jī hē-thóng ==
== Pheng-im (Alphabetic) bûn-jī hē-thóng ==
== Pheng-im (Alphabetic) bûn-jī hē-thóng ==
1-ê pheng-im bûn-jī hē-thóng iōng 1-koá jī-bó lâi siá 1-ê gí-giân. Chia-ê jī-bó kap chit-ê gí-giân ê [[im-sò·]] ū siong-tong ê koan-hē. 1-ê lí-sióng ê pheng-im bûn-jī hē-thóng jī-bó kap im-sò· sī 1-ê tùi 1-ê tùi hó-hó: ē-hiáu siá tio̍h ē-hiáu thak, ē-hiáu-thak tio̍h ē-hiáu siá.


== Bûn-jī hē-thóng hun-lūi ==
== Bûn-jī hē-thóng hun-lūi ==

2004-nî 8-goe̍h 7-ji̍t (pài-la̍k) 06:18 ê siu-tēng-pún

Bûn-jī hē-thóng sī iōng tô·-hêng lâi kì-lok gí-giân ê hē-tóng. Chit chióng tô·-hêng, it-poaⁿ kiò-chòe bûn-jī. 1-ê gí-giân ē-sài iōng 1-chóng í-siōng ê bûn-jī hē-thóng lâi piáu-ta̍t. 1-ê bûn-jī hē-thóng ē-sài iōng tī 1-chóng í-siōng ê gí-giân. 1 thò bûn-jī hē-thóng kap 1-chóng gí-giân sio-kap ê sî, su-iàu 1-thò chiàⁿ-jī-hoat.

Bûn-jī hē-thóng it-poaⁿ ē-sài chho hun chòe 3-lūi. Piáu-ì bûn-jī (logographic), Im-chiat bûn-jī (syllabic) kap Pheng-im bûn-jī (alphabetic).

Bûn-jī hē-thóng ê le̍k-sú

Piáu-ì/Tô·-siōng (Logographic) bûn-jī hē-thóng

Tī piáu-ì bûn-jī hē-thóng lāi, ki-pún-siōng 1-ê jī tio̍h tāi-piáu 1-ê goân-chéng ê kài-liām iā-sī ì-sù. Ūi-tio̍h beh piáu-tat kap siá 1-ê gí-giân só·-ū ê kài-liām/ì-sù, su-iàu chin-chē bô-kâng ê jī. Ka pheng-im bûn-jī hē-thóng pí-khì-lâi, beh o̍h iōng piáu-ì bûn-jī siá 1-ê gí-giân ài ke poē chin-chē jī. Che sī piáu-ì bûn-jī ê 1-ê khat-tiám. In-ùi piáu-ì bûn-jī ê ji kap ì-sù sī sio-kap chò-hoé ê. Kâng-khoán 1-thò piáu-ì bûn-jī hē-thóng chiáu-kóng ē-sài iōng-lâi siá bô-kâng-khoán ê gí-giân. M̄-koh, sit-chè siong 1-thò piáu-ì bûn-jī tiāⁿ-tiāⁿ ka-na ē-sài tī chin oá ê gí-giân kan sio-thong. Pí-lūn kóng hàn-jī kap hàn-gí hē-thóng ê gí-giân. Che sī in-ùi SYNTAX ē hàn-chè 1-ê piáu-ì bûn-jī ê thong-iōng-sèng. Ji̍p-pún-oē kap Hân-kok-oē lóng ū iōng hàn-jī, chia-ê hàn-jī ê ì-sù kap hàn-gí hē-thóng ê ì-sù chin-oá. M̄-koh, che 2-ê gí-giân kap hàn-gí chha chin-hng. Só-í, iōng hàn-jī siá ê hàn-gí bûn-jī tùi Ji̍p-pún-lâng kap hân-kok-lâng lâi kóng bô-hoat-tō lí-kái.

Siōng tiòng-iàu ê piáu-ì bûn-jī hē-thóng sī hàn-jī. Kó-chá ê Egypt bûn kap Maya bûn ma sī piáu-ì bûn-jī. M̄-koh chit 2-chióng bûn-jī í-kēng bô-leh-iōng-ah.

Im-chiat (Syllabic) bûn-jī hē-thóng

Pheng-im (Alphabetic) bûn-jī hē-thóng

1-ê pheng-im bûn-jī hē-thóng iōng 1-koá jī-bó lâi siá 1-ê gí-giân. Chia-ê jī-bó kap chit-ê gí-giân ê im-sò· ū siong-tong ê koan-hē. 1-ê lí-sióng ê pheng-im bûn-jī hē-thóng jī-bó kap im-sò· sī 1-ê tùi 1-ê tùi hó-hó: ē-hiáu siá tio̍h ē-hiáu thak, ē-hiáu-thak tio̍h ē-hiáu siá.

Bûn-jī hē-thóng hun-lūi

Type of writing systemWhat each symbol representsExample
Piáu-ìmorphemeHàn-jī
Im-chiatsyllableKatakana
Pheng-imIm-sò·Latin
Abugidaconsonant+vowel, vowelDevanagari
AbjadconsonantArabic
Featuralphonetic featureKorean

Chham-khó