"Tiān-hō" pán-pún chi-kan bô-kāng--ê tē-hng

Wikipedia (chū-iû ê pek-kho-choân-su) beh kā lí kóng...
刪去的內容 新增的內容
無編輯摘要
Wikijbthó-lūn | kòng-hiàn
無編輯摘要
Tē 1 chōa: Tē 1 chōa:
{{DISPLAYTITLE:Tiān-hō}}
[[File:VFPt charges plus minus thumb.svg|right|250px|thumb|[[Tiān-tiûⁿ]].]]
{| class="wikitable mw-collapsible"
'''Tiān-o''' ({{lang|zh|電荷}}) sī [[bu̍t-chit]] ê [[tiān-chû-ha̍k]] ê chi̍t chióng [[bu̍t-lí sèng-chit]].
! colspan="2" |Tiān-hō
|-
| colspan="2" |[[File:VFPt charges plus minus thumb.svg|250px|thumb|chi̍t ê tiān-siang-ke̍k-chú ê [[tiān-tiûⁿ]]|替代文字|置中]]
|-
!Chia̍p-iōng hû-hō
|<math>q</math>
|-
!SI tan-ūi
|[[coulomb]]
|-
!Kî-tha tan-ūi
|
* [[ki-pún tiān-hō]]
* [[faraday]]
* [[ampere-tiám-cheng]]
|-
!iōng SI ki-pún tan-ūi
|C = A s
|-
![[Sī-liōng-sèng]]?
|sī
|-
![[Siú-hêng]]?
|sī
|-
![[Liōng-kong]]
|'''T''' '''I'''
|}
'''Tiān-hō''' ([[Hàn-jī]]: {{lang|zh|電荷}}, [[Eng-gí]]: electric charge) sī [[bu̍t-chit]] ê chi̍t chióng [[bu̍t-lí sèng-chit]], ū tiān-hō ê bu̍t-chit khǹg tī [[tiān-chû-tiûⁿ]] tiong ê sī, ē kám-siū-tio̍h [[la̍t]].
Tiān-hō ū nn̄g chióng: ''chiàⁿ-tiān-hō'' (hû-hō: <math>+</math>) kap ''hū-tiān-hō'' (hû-hō: <math>-</math>). Tông-sèng tiān-hō ē hō͘-siong pâi-thek, í-sèng tiān-hō ē hō͘-siong khip-ín.

Tiān-hō ē-sái kè-sǹg i ê chē-chió, tō sī '''tiān-hō-liōng''' ia̍h sī '''tiān-liōng'''. Chiàⁿ tiān-hō ê liōng tio̍h ài iōng chiàⁿ-sò͘ lâi sǹg, hū tiān-hō--ê tio̍h ài iōng hū-sò͘ lâi sǹg. Tiān-hō ê [[SI|SI ián-seng tan-ūi]] sī [[coulomb]], hû-hō sī C, chit ê miâ lâi-chū Hoat-kok bu̍t-lí-ha̍k-ka [[Charles-Augustin de Coulomb]]. Tī tiān-ki kang-têng tiong, mā tiāⁿ-tiāⁿ ū lâng teh iōng ampere-tiám-cheng (Ah). Hòa-ha̍k iōng [[Faraday siông-sò͘]] tāi-piáu chi̍t [[Mol|mole]] tiān-chú ê tiān-liōng. Tī sò͘-ha̍k-sek lāi-té it-poaⁿ lóng sī iōng sió-siá [[La-teng Jī-bó|Lô-má-jī]] <math>q</math> lâi tāi-piáu tiān-hō ia̍h sī tiān-liōng.

Tiān-hō sī chi̍t ê [[siú-hêng-liōng]]: [[ko͘-li̍p hē-thóng]] ê chēng tiān-hō put-piàn. Che tō sī tiān-hō siú-hêng.

Tiān-hō sī ''[[liōng-chú-hòa--ê]]''. Ē-sái chū-iû chûn-chāi ê tiān-hō, i ê tiān-liōng it-tēng sī siōng chió tan-ūi ê chéng-sò͘ pōe. Chit ê siōng chió tan-ūi kiò-chò [[ki-pún tiān-hō]], hû-hō sī <math>e</math>, chha-put-to téng-î <math>1.602\times10^{-19}~\text{C}</math>. Sui-jiân [[quark]] chit khoán lia̍p-chú bô hû-ha̍p liōng-chú-hòa, in ê tiān-liōng lóng sī <math display="inline">\frac{1}{3}e</math> ê pōe-sò͘, tān-sī in it-tēng ē kiat-ha̍p chò-hóe, chiâⁿ-chò tiān-liōng ûi <math>e</math> ê chéng-sò͘ pōe ê lia̍p-chú.

Tiān-hō sī iû [[chhù-goân-chú lia̍p-chú]] só͘ chah--ê. It-poaⁿ bu̍t-chit ê chiàⁿ tiān-hō kap hū tiān-hō hun-pia̍t sī [[chit-chú]] kap [[tiān-chú]] só͘ chah--ê. Chit-chú ê tiān-liōng sī <math>+e</math>, tiān-chú ê tiān-liōng sī <math>-e</math>.

Tiān-hō ē thàu-kòe [[tiān-chû-tiûⁿ]] lâi kap pa̍t-ê tiān-hō ū kau-hō͘ chok-iōng, che tō sī [[tiān-chû-la̍t]], mā sī sì chióng [[ki-pún-la̍t]] chi it. Tiān-chû-tiûⁿ pau-koa [[tiān-tiûⁿ]] kap [[chû-tiûⁿ]]. Kan-ta chēng-chí ê tiān-hō tō ē tī sì-chiu sán-seng tiān-tiûⁿ, teh tín-tāng ê tiān-hō chiah ē sán-seng chû-tiûⁿ. [[Tiān-liû]] ê pún-chit sī tiān-hō ê liû-tōng.
{{stub}}
{{stub}}
[[Category:Chēng-tiān-ha̍k]]
[[Category:Chēng-tiān-ha̍k]]

2020-nî 9-goe̍h 9-ji̍t (pài-saⁿ) 14:33 ê siu-tēng-pún

Tiān-hō
chi̍t ê tiān-siang-ke̍k-chú ê tiān-tiûⁿ
Chia̍p-iōng hû-hō
SI tan-ūi coulomb
Kî-tha tan-ūi
iōng SI ki-pún tan-ūi C = A s
Sī-liōng-sèng?
Siú-hêng?
Liōng-kong T I

Tiān-hō (Hàn-jī: 電荷, Eng-gí: electric charge) sī bu̍t-chit ê chi̍t chióng bu̍t-lí sèng-chit, ū tiān-hō ê bu̍t-chit khǹg tī tiān-chû-tiûⁿ tiong ê sī, ē kám-siū-tio̍h la̍t. Tiān-hō ū nn̄g chióng: chiàⁿ-tiān-hō (hû-hō: ) kap hū-tiān-hō (hû-hō: ). Tông-sèng tiān-hō ē hō͘-siong pâi-thek, í-sèng tiān-hō ē hō͘-siong khip-ín.

Tiān-hō ē-sái kè-sǹg i ê chē-chió, tō sī tiān-hō-liōng ia̍h sī tiān-liōng. Chiàⁿ tiān-hō ê liōng tio̍h ài iōng chiàⁿ-sò͘ lâi sǹg, hū tiān-hō--ê tio̍h ài iōng hū-sò͘ lâi sǹg. Tiān-hō ê SI ián-seng tan-ūicoulomb, hû-hō sī C, chit ê miâ lâi-chū Hoat-kok bu̍t-lí-ha̍k-ka Charles-Augustin de Coulomb. Tī tiān-ki kang-têng tiong, mā tiāⁿ-tiāⁿ ū lâng teh iōng ampere-tiám-cheng (Ah). Hòa-ha̍k iōng Faraday siông-sò͘ tāi-piáu chi̍t mole tiān-chú ê tiān-liōng. Tī sò͘-ha̍k-sek lāi-té it-poaⁿ lóng sī iōng sió-siá Lô-má-jī lâi tāi-piáu tiān-hō ia̍h sī tiān-liōng.

Tiān-hō sī chi̍t ê siú-hêng-liōng: ko͘-li̍p hē-thóng ê chēng tiān-hō put-piàn. Che tō sī tiān-hō siú-hêng.

Tiān-hō sī liōng-chú-hòa--ê. Ē-sái chū-iû chûn-chāi ê tiān-hō, i ê tiān-liōng it-tēng sī siōng chió tan-ūi ê chéng-sò͘ pōe. Chit ê siōng chió tan-ūi kiò-chò ki-pún tiān-hō, hû-hō sī , chha-put-to téng-î . Sui-jiân quark chit khoán lia̍p-chú bô hû-ha̍p liōng-chú-hòa, in ê tiān-liōng lóng sī ê pōe-sò͘, tān-sī in it-tēng ē kiat-ha̍p chò-hóe, chiâⁿ-chò tiān-liōng ûi ê chéng-sò͘ pōe ê lia̍p-chú.

Tiān-hō sī iû chhù-goân-chú lia̍p-chú só͘ chah--ê. It-poaⁿ bu̍t-chit ê chiàⁿ tiān-hō kap hū tiān-hō hun-pia̍t sī chit-chú kap tiān-chú só͘ chah--ê. Chit-chú ê tiān-liōng sī , tiān-chú ê tiān-liōng sī .

Tiān-hō ē thàu-kòe tiān-chû-tiûⁿ lâi kap pa̍t-ê tiān-hō ū kau-hō͘ chok-iōng, che tō sī tiān-chû-la̍t, mā sī sì chióng ki-pún-la̍t chi it. Tiān-chû-tiûⁿ pau-koa tiān-tiûⁿ kap chû-tiûⁿ. Kan-ta chēng-chí ê tiān-hō tō ē tī sì-chiu sán-seng tiān-tiûⁿ, teh tín-tāng ê tiān-hō chiah ē sán-seng chû-tiûⁿ. Tiān-liû ê pún-chit sī tiān-hō ê liû-tōng.