"Bûn-jī hē-thóng" pán-pún chi-kan bô-kāng--ê tē-hng
~ Robot: Adding kk:Жазу |
~ Bot: Migrating 83 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q8192 (translate me) |
||
Tē 34 chōa: | Tē 34 chōa: | ||
[[Category:Bûn-jī]] |
[[Category:Bûn-jī]] |
||
{{Link FA|ceb}} |
{{Link FA|ceb}} |
||
[[af:Skryfstelsel]] |
|||
[[am:የዓለም ጽሕፈቶች]] |
|||
[[ar:نظام كتابة]] |
|||
[[ay:Qillqa]] |
|||
[[ba:Имлә]] |
|||
[[bar:Schrift]] |
|||
[[be:Пісьмо]] |
|||
[[be-x-old:Пісьменства]] |
|||
[[bg:Писменост]] |
|||
[[bn:লিখন পদ্ধতি]] |
|||
[[br:Doare-skrivañ]] |
|||
[[bs:Pismo (jezik)]] |
|||
[[ca:Sistema d'escriptura]] |
|||
[[ceb:Sistema sa pagsulat]] |
|||
[[ckb:سیستەمی نووسین]] |
|||
[[cs:Písmo]] |
|||
[[cv:Çырулăх]] |
|||
[[da:Skrift]] |
|||
[[de:Schrift]] |
|||
[[el:Σύστημα γραφής]] |
|||
[[en:Writing system]] |
|||
[[eo:Skribsistemo]] |
|||
[[es:Sistema de escritura]] |
|||
[[et:Kiri (keeleteadus)]] |
|||
[[fa:خط (نوشتار)]] |
|||
[[fr:Système d'écriture]] |
|||
[[gl:Sistema de escrita]] |
|||
[[gv:Corys screeuee]] |
|||
[[he:כתב]] |
|||
[[hi:लिपि]] |
|||
[[hr:Pismo]] |
|||
[[id:Aksara]] |
|||
[[is:Skrifletur]] |
|||
[[it:Sistema di scrittura]] |
|||
[[ja:文字]] |
|||
[[jv:Aksara]] |
|||
[[kk:Жазу]] |
|||
[[kn:ಲಿಪಿ]] |
|||
[[ko:문자]] |
|||
[[krc:Джазма]] |
|||
[[la:Systema scripturae]] |
|||
[[lb:Schrëft]] |
|||
[[lt:Rašto sistema]] |
|||
[[ltg:Roksts (raksteiba)]] |
|||
[[lv:Rakstība]] |
|||
[[mk:Писмо]] |
|||
[[ml:ലിപി]] |
|||
[[ms:Sistem tulisan]] |
|||
[[mzn:خط]] |
|||
[[ne:लिपि]] |
|||
[[nl:Schrift]] |
|||
[[nn:Skriftsystem]] |
|||
[[no:Skriftsystem]] |
|||
[[nrm:Manniéthe d'êcrithe]] |
|||
[[nv:Saad bee alʼį́į́hni]] |
|||
[[oc:Sistèma d'escritura]] |
|||
[[pa:ਲਿਪੀ]] |
|||
[[pl:System pisma]] |
|||
[[pnb:لپی]] |
|||
[[pt:Sistema de escrita]] |
|||
[[qu:Qillqa]] |
|||
[[ro:Sistem de scriere]] |
|||
[[ru:Письменность]] |
|||
[[sa:लिपयः]] |
|||
[[sh:Pismo (znakovi)]] |
|||
[[si:අක්ෂර ක්රම]] |
|||
[[simple:Writing system]] |
|||
[[sk:Písmo (jazykoveda)]] |
|||
[[sl:Pisava]] |
|||
[[sq:Shkrimi]] |
|||
[[sr:Писмо]] |
|||
[[sv:Skrift]] |
|||
[[ta:எழுத்துமுறை]] |
|||
[[tg:Системаи навиштан]] |
|||
[[th:ระบบการเขียน]] |
|||
[[tr:Yazı sistemi]] |
|||
[[tt:Язу]] |
|||
[[uk:Писемність]] |
|||
[[ur:رسم خط]] |
|||
[[war:Sistema hin panurat]] |
|||
[[zh:文字]] |
|||
[[zh-classical:文字]] |
|||
[[zh-yue:文字]] |
2013-nî 3-goe̍h 11-ji̍t (pài-it) 10:49 ê siu-tēng-pún
Bûn-jī hē-thóng sī iōng tô·-hêng lâi kì-lok gí-giân ê hē-tóng. Chit chióng tô·-hêng, it-poaⁿ kiò-chòe bûn-jī. 1-ê gí-giân ē-sài iōng 1-chóng í-siōng ê bûn-jī hē-thóng lâi piáu-ta̍t. 1-ê bûn-jī hē-thóng ē-sài iōng tī 1-chóng í-siōng ê gí-giân. 1 thò bûn-jī hē-thóng kap 1-chóng gí-giân sio-kap ê sî, su-iàu 1-thò chiàⁿ-jī-hoat.
Bûn-jī hē-thóng it-poaⁿ ē-sài chho· hun chòe 3-lūi. Piáu-ì bûn-jī (logographic), Im-chiat bûn-jī (syllabic) kap Phèng-im bûn-jī (alphabetic).
Bûn-jī hē-thóng ê le̍k-sú
Chit pha iáu-bōe ū lâng siá. Chhiáⁿ tàu pó͘-chhiong lōe-iông.
Piáu-ì/Tô·-siōng (Logographic) bûn-jī hē-thóng
Tī piáu-ì bûn-jī hē-thóng lāi, ki-pún-siōng 1-ê jī tio̍h tāi-piáu 1-ê oân-chéng ê kài-liām iah-sī ì-sù. Ūi-tio̍h beh piáu-ta̍t kap siá 1-ê gí-giân só·-ū ê kài-liām/ì-sù, su-iàu chin-chē bô-kâng ê jī. Kah phèng-im bûn-jī hē-thóng pí-khì-lâi, beh o̍h iōng piáu-ì bûn-jī siá 1-ê gí-giân ài ke poē chin-chē jī. Che sī piáu-ì bûn-jī ê 1-ê khat-tiám. In-ùi piáu-ì bûn-jī ê jī kap ì-sù sī sio-kap chò-hoé--ê. Kâng-khoán 1-thò piáu-ì bûn-jī hē-thóng chiáu-kóng ē-sài iōng-lâi siá bô-kâng-khoán ê gí-giân. M̄-koh, si̍t-chè siōng 1-thò piáu-ì bûn-jī tiāⁿ-tiāⁿ ka-na ē-sài tī chin oá ê gí-giân tiong-kan sio-thong. Pí-lūn kóng hàn-jī kap hàn-gí hē-thóng ê gí-giân. Che sī in-ùi SYNTAX ē hān-chè 1-ê piáu-ì bûn-jī ê thong-iōng-sèng. Ji̍p-pún-oē kap Hân-kok-oē lóng ū iōng hàn-jī, chia-ê hàn-jī ê ì-sù kap hàn-gí hē-thóng ê ì-sù chin-oá. M̄-koh, che 2-ê gí-giân kap hàn-gí chha chin-hn̄g. Só·-í, iōng hàn-jī siá ê hàn-gí bûn-jī tùi Ji̍p-pún-lâng kap hân-kok-lâng lâi kóng bô-hoat-tō lí-kái.
Siōng tiōng-iàu ê piáu-ì bûn-jī hē-thóng sī hàn-jī. Kó·-chá ê Egypt bûn kap Maya bûn mā sī piáu-ì bûn-jī. M̄-koh chit 2-chióng bûn-jī í-kēng bô-leh-iōng--ah.
Im-chiat (Syllabic) bûn-jī hē-thóng
Chit pha iáu-bōe ū lâng siá. Chhiáⁿ tàu pó͘-chhiong lōe-iông.
Phèng-im (Alphabetic) bûn-jī hē-thóng
1-ê phèng-im bûn-jī hē-thóng iōng 1-koá jī-bó lâi siá 1-ê gí-giân. Chia-ê jī-bó kap chit-ê gí-giân ê im-sò· ū siong-tong ê koan-hē. 1-ê lí-sióng ê phèng-im bûn-jī hē-thóng jī-bó kap im-sò· sī 1-ê tùi 1-ê tùi hó-hó: ē-hiáu siá tio̍h ē-hiáu tha̍k, ē-hiáu-tha̍k tio̍h ē-hiáu siá.
Bûn-jī hē-thóng hun-lūi
Type of writing system | What each symbol represents | Example |
---|---|---|
Piáu-ì | morpheme | Hàn-jī |
Im-chiat | syllable | Katakana |
Pheng-im | Im-sò· | Latin |
Abugida | consonant+vowel, vowel | Devanagari |
Abjad | consonant | Arabic |
Featural | phonetic feature | Korean |