"Colorado" pán-pún chi-kan bô-kāng--ê tē-hng
| Tē 11 chōa: | Tē 11 chōa: | ||
1806 nî, Bí-kok ê [[Zebulon Pike]] niá peng-á lâi chia thàm-lō͘, soah hō͘ Se-pan-gâ-lâng liah khì [[Chihuahua]], āu-lâi pàng tńg--khì. |
1806 nî, Bí-kok ê [[Zebulon Pike]] niá peng-á lâi chia thàm-lō͘, soah hō͘ Se-pan-gâ-lâng liah khì [[Chihuahua]], āu-lâi pàng tńg--khì. |
||
Tī 1819 nî ê [[Adams-Onís Tiâu-iok]] tiong, Bí-kok hòng-khì tùi [[Arkansas Hô]] í lâm kap í sai, koh-ū [[keng-tō͘|W]]100° sòaⁿ í sai kap [[úi-tǒ͘|N]]42° sòaⁿ í lâm ê thó͘-tē. 1821 nî 2 goe̍h 22 Bí-kok chèng-sek kap Se-pan-gâ kiàn-li̍p pian-kài. Koh tī 8 goe̍h chiap-siū [[Missouri Léng-thó͘]] ê tang-lâm-pō͘ chò Bí-kok ê sin chiu-hūn. |
|||
[[Be̍k-se-ko]] mā tī 1821 nî 8 goe̍h to̍k-li̍p, koh siū [[Texas]] tōng-loān ê chi̍t pō͘-hūn éng-hióng, tī 1846 nî kah Bí-kok hoat-seng chhiong-tu̍t, 1848 nî chiàn-cheng kiat-sok liáu-āu, Be̍k-se-ko keng-kòe [[Guadalupe Hidalgo Tiâu-iok]] hòng-khì i-ê pak-pō͘ léng-thó͘. |
|||
{{USA}} |
{{USA}} |
||
2015-nî 7-goe̍h 19-ji̍t (lé-pài) 09:20 ê siu-tēng-pún
Colorado sī Bí-kok ê chi̍t-ê chiu. I ê siú-hú sī Denver, siāng-tōa ê siâⁿ-chhī mā-sī Denver. 2000 nî ê sî, chôan-chiu ê jîn-kháu ū 4,301,261 lâng.
Le̍k-sú
Chhiau-kòe 13,000 nî í-chêng, Bí-chiú goân-chū-bîn tio̍h í-kēng tī Colorado chit ūi khiā-khí. Tī Larimer Kūn ū chi̍t-ê khó-kó͘ tiám Lindenmeier, hoat-hiān ê bûn-bu̍t nî-tāi sī kong-goân-chêng 11200 kàu 3000 nî chó͘-iū.
Rocky Soaⁿ-lêng ê tâng-pêng sī khah-chá jîn-lūi chhian-sóa ê tiōng-iāu kòe-lō͘. Kó͘-tāi Puebloans-lâng tī Colorado Ko-goân (Colorado Plateau) seng-oa̍h; Ute-lâng sī tòa tī Rocky Soaⁿ-lêng ê soaⁿ-kok. Lēng-gōa, Apache-lâng kap Comanche-lâng mā tī chiu lāi tang-pō͘ ū oa̍h-tāng. Hit-tong-sî, koh ū Arapaho-lâng kap Cheyenne-lâng kòe-lâi phah-la̍h.
Bí-kok tī 1803 nî ê Louisiana Bóe-tē (Louisiana Purchase) hō͘ in tit tio̍h Rocky Soaⁿ-lêng í sai ê thó͘-tē. Che chō-sêng Bí-kok kap Se-pan-gâ tùi Arkansas Hô téng tōaⁿ tē-khu sán-seng chhiong-tu̍t, in-ūi Se-pan-gâ hit-chūn kā chit ūi tòng-chò sī in si̍t-bîn-tē Santa Fe de Nuevo México ê seng-lí to̍k-chiàm tē-khu.
1806 nî, Bí-kok ê Zebulon Pike niá peng-á lâi chia thàm-lō͘, soah hō͘ Se-pan-gâ-lâng liah khì Chihuahua, āu-lâi pàng tńg--khì.
Tī 1819 nî ê Adams-Onís Tiâu-iok tiong, Bí-kok hòng-khì tùi Arkansas Hô í lâm kap í sai, koh-ū W100° sòaⁿ í sai kap N42° sòaⁿ í lâm ê thó͘-tē. 1821 nî 2 goe̍h 22 Bí-kok chèng-sek kap Se-pan-gâ kiàn-li̍p pian-kài. Koh tī 8 goe̍h chiap-siū Missouri Léng-thó͘ ê tang-lâm-pō͘ chò Bí-kok ê sin chiu-hūn.
Be̍k-se-ko mā tī 1821 nî 8 goe̍h to̍k-li̍p, koh siū Texas tōng-loān ê chi̍t pō͘-hūn éng-hióng, tī 1846 nî kah Bí-kok hoat-seng chhiong-tu̍t, 1848 nî chiàn-cheng kiat-sok liáu-āu, Be̍k-se-ko keng-kòe Guadalupe Hidalgo Tiâu-iok hòng-khì i-ê pak-pō͘ léng-thó͘.
