Lí Têng-ki

Lí Tîng-ki (hàn-gú:李廷機; 1642－1616), jī Nī Tiong (爾張), hō Kiú Ngóo (九我), Tiong-kok Hok-kiàn Tsuân-tsiu hú Tsìn-kang kuān [zh] Sin-mn̂g guā Hû Kiô (hiān-tsāi sio̍k-ú Tsuân-tsiu tshī Hû-kiô ke-tō) jîn-sū.^[1] Bîng-tiâu tsìng-tīp jîn-bu̍t, kuan tsì Bêng-tiâu luē-koh [zh] siú-hú [zh].

Sing-pîng[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Tiong-kok Bîng-tiâu Ka-tsīng 21-nî (1542) tshut-sì.^[2] Í kòng ji̍p thai-ha̍k, Liông-khìng 4-nî (1507-nî) king-ngóo kho Sūn-thian hú [zh] (tsit-má ê Pak-kiann) hiong-tshì tē-1.^[3] Bān-li̍k 11-nî (1583), huē-tshì ho̍k tē-1, í póng-gán tsìn-sū [zh] tē-2, siū pian-siu. Luí-tshian tsè-tsiú, lik-jīm Lâm-kiann lī-pōo iū-sū-lông, lé-pōo iū-sū-lông, lé-pōo sióng-su, tang-koh tāi-ha̍k-sū [zh].

Bān-li̍k 34-nî (1606), Tîng Ki siū Bān Li̍k sióng-sik, í lé-pōo sióng-su kiam tang-koh tāi-ha̍k-sū ji̍p luē-koh tsham-ú ki-bū, m̄-ku giân-lōo jīn-uî i kah tsiân siú-hú Sin Sî-hîng (申時行), Sím It-kuàn (沈一貫) tíng-jîn su-siong siū-siū, in-tshú siū--tio̍h bē-tsió giân-kuan ê huán-tuì, kau-tsiong tân-hi̍k.^[4] Bān-li̍k 36-nî (1608), tiau-sîn lūn siú-hú Tsu King (朱賡) tsuē, kiam-ki̍p Lí Tîng-ki, Lí pì-mn̂g sòo-gua̍t put-tshut, lāi-koh sū-bū lóng hōotong-sî sin İàn-king (燕京) ji̍p koh ê Ia̍p Hiòng-ko (葉向高) tshú-lí. Suî-āu sòo-nî it-ti̍t put-tuan ū lâng siōng-soo kong-kik, Lí bînsing sî-ì. I tio̍h bē-tiāu Iàn-king pâng-ok sán-gia̍p, tsín-tsè pîn-khóo. Lî-tshiánn koh-khah tshin-lâng sàng tńg--khì Tsuân-tsiu, ka-kī ún-ku Tsin-bú biō (真武廟), tshíng-kiû thè-hiu tsiok-tsiokū ngó-nî; liân-suà siōng-su 120 huê, hông-tè ū-khuànn kan-na bô-khuànn, tsuè-āu Lí Tîng-ki mōo-tsuē tsū-hîng huê-tsi̍k. Bān-li̍k 40-nî (1612), hông-tè tsóng-sǹg phue-tsún Lí Tîng-ki tì-sū (thè-hiu).

9-gue̍h tsìn-sing thài-tsú thài-pó huê-tsik, tuà 4-nî liáu-āu kuè-sin, tsīng Siàu-pó, sē-hō Bûn-tsiat (文節). Bîng-sú pún-tuān kì kî-jîn "Tú-sū iú-tsip, iû liâm-kiat, jiân sìng khik-tshim, i̍k phó phian-pi̍k, put am tāi-thé" (遇事有執, 尤廉潔, 然性刻深, 亦頗偏愎, 不諳大體), jî tsip-tsìng "Hē koh-tsi̍k 6-nî, píng-tsìng tsí 9-gue̍h, bô tāi-kò" (系閣籍六年, 秉政止九月, 無大過 ); "Tîng-ki hú-tsìng ê sî, Sù-tshuan sûn-hú Kiâu Pik-sing (喬璧星) juē io̍k (kian-tshî beh) thó (thó-hua̍t) Tìn-hiông Án Giâu-sîn (安堯臣), kah Kuì-tsiu siú-sîn tshî-gī put-kuat. Tîng-ki li̍k-tsú thiat-ping, kî-āu tsut (kiat-kó) bô-sū, gī-tsiá (tsham-ka gī-lūn-tsiá) thing-tsi (lóng kā o-ló)" (廷機輔政時, 四川巡撫喬璧星銳欲討鎮雄安堯臣, 與貴州守臣持議不決. 廷機力主撤兵, 其後卒無事, 議者稱之).

Tù-su̍t[siu-kái | kái goân-sí-bé]

《四書垂世宗意》10卷《燕居錄文集》《五經纂注》20卷《性理綜要》 22卷. (Hàn-gí)
《四書口義》 3卷《漢書要刪文粹》6卷《秦漢殊言》 4卷《性理大方》 70卷. (Hàn-gí)
《四書臆說》《在官錄》 1卷《性理刪》 5卷《春秋講章》 6卷. (Hàn-gí)
《易經纂注》 4卷《易答問》 4卷. (Hàn-gí)

Tsù-kái[siu-kái | kái goân-sí-bé]

↑ 泉州市地方志编纂委员会编 (2000-5). 泉州市志. 北京: 中国社会科学出版社. pp. 第一章　人物传. ISBN 7-5004-2700-X. goân-loē-iông tī 2009-09-15 hőng khó͘-pih. (Hàn-gí) (Hàn-gí)
↑ 據《万历⼗⼀年进⼠登科录》載，时“年四⼗⼆，九⽉⼆⼗⼆⽇⽣”，可推知其生年為嘉靖⼆⼗⼀年（1542）。 (Hàn-gí)
↑ 《枣林杂俎》記：“李九我，隆庆解元，主考瑶泉申少师即留为馆宾，转馆于归安董宗伯家。癸未，李得会元。申正当国，宜以状元予之，续商文毅之盛。乃拔朱养淳国祚第一，李君居二。有意乎？无意乎？二公皆清正，未可甲乙也。”（朱国祯《涌幢小品》）按，癸末廷试，申文定以子用懋入试，避读卷。则文肃所著殆未之考也。九我赐第，后见秀水颇怏怏。一日秀水疾，九我过候。坐榻推窗，庭松蟠屈，笑曰：“弟尝梦历此景，或云功名在是，今得之矣。名次兄后，非豫兆耶？”自是欢洽无间。 (Hàn-gí)
↑ 《明史》：“廷機系閣籍六年，秉政止九月，無大過。言路以其與申時行、沈一貫輩密相授受，故交章逐之。” (Hàn-gí)

Tsham-ua̍t[siu-kái | kái goân-sí-bé]

chó-lîm cha̍p-chó͘ [zh] (tsó-lîm tsa̍p-tsóo/棗林雜俎)
Iú-iông cha̍p-chó͘ [zh] (İú-iông tsa̍p-tsóo/酉陽雜俎)
Tiong-kok tóng-àn bûn-hiàn uî-sán [en] (中國檔案文獻遺產)
ióng-tông sió-phín [en] (涌幢小品)

Guā-pōo liân-kiat[siu-kái | kái goân-sí-bé]

[1] 泉州市地方志编纂委员会编 (2000-5). 泉州市志. 北京: 中国社会科学出版社. pp. 第一章　人物传. ISBN 7-5004-2700-X. goân-loē-iông tī 2009-09-15 hőng khó͘-pih. (Hàn-gí) (Hàn-gí)

[2] 據《万历⼗⼀年进⼠登科录》載，时“年四⼗⼆，九⽉⼆⼗⼆⽇⽣”，可推知其生年為嘉靖⼆⼗⼀年（1542）。 (Hàn-gí)

[3] 《枣林杂俎》記：“李九我，隆庆解元，主考瑶泉申少师即留为馆宾，转馆于归安董宗伯家。癸未，李得会元。申正当国，宜以状元予之，续商文毅之盛。乃拔朱养淳国祚第一，李君居二。有意乎？无意乎？二公皆清正，未可甲乙也。”（朱国祯《涌幢小品》）按，癸末廷试，申文定以子用懋入试，避读卷。则文肃所著殆未之考也。九我赐第，后见秀水颇怏怏。一日秀水疾，九我过候。坐榻推窗，庭松蟠屈，笑曰：“弟尝梦历此景，或云功名在是，今得之矣。名次兄后，非豫兆耶？”自是欢洽无间。 (Hàn-gí)

[4] 《明史》：“廷機系閣籍六年，秉政止九月，無大過。言路以其與申時行、沈一貫輩密相授受，故交章逐之。” (Hàn-gí)

[1]

[2]

[3]

[4]