Siā-hōe chiâⁿ-chân

Siā-hōe chiâⁿ-chân (Eng-gí: social stratification) sī chi̍t hāng siā-hōe-ha̍k ê khài-liām, ēng lâi gián-kiù siā-hōe-siōng kai-chân-sèng ê téng-kip, ē-té ê tan-goân ē-tàng kiò chò sī chi̍t chân (stratum). Siā-hōe chiâⁿ-chân lāi-bīn ū pau-koat siā-hōe kai-kip (class), chit-gia̍p kûn-thé, cho̍k-hē kiam chéng-cho̍k hun-lūi téng khoán ê hun-iá.

Hiān-tāi Se-iûⁿ khoán ê chiâⁿ-chân hē-thóng sǹg sī khai-hòng-sek--ê, siā-hōe î-tōng (social mobility) sī phó͘-phiàn--ê. Lēng-gōa mā ū chhiūⁿ Ìn-tō͘-kàu caste hē-thóng khah giâm-keh ê hêng-sek.

It-poaⁿ tùi chiâⁿ-chân ê gián-kiù sī khó-lū pau-koat chhiūⁿ chèng-tī éng-hióng, tong-khoân (authority) in-sò͘; he̍k-chiá chéng-cho̍k, bîn-cho̍k chōng-hóng kap bêng-bōng; kàu-io̍k kap kò-jîn ki-su̍t kiam choan-ka tì-sek; siā-hōe bāng-lō͘ kap liân-tòa téng siā-hōe chu-pún; seng-oa̍h hong-sek kap sèng-pia̍t téng bûn-hòa chu-pún; koh ū khoân-lī, hâm-thâu kap khoân-sè chē khoán ê gī-tê.

Kok khoán siā-hōe lí-lūn tùi siā-hōe chiâⁿ-chân ū bô kâng ê hun-sek hong-hoat. Nā sī kong-lêng lí-lūn sī phian-hiòng chhù-lí chiâⁿ-chân tī siā-hōe lī-e̍k kap ha̍p-ì sèng-chit. Tī chhiong-tu̍t lí-lūn sī khah koan-sim saⁿ-cheⁿ kap chi-phòe ê hong-bīn. Marx-chú-gī lí-lūn hèng-chhù tī kai-kip chi kan ê keng-chè pak-siah (exploitation); Weber phài sī chiong chiâⁿ-chân khòaⁿ chò sī siā-hōe keng-chè kai-kip, siā-hōe bûn-hòa chōng-hóng, khoân-le̍k téng in-sò͘ chok-iōng sán-seng ê kiat-kó.

Chham-khó

Jan Pakulski (2006). "social stratification". Chū Bryan S. Turner. The Cambridge Dictionary of Sociology. Cambridge University Press. ISBN 978-0-511-37145-5.