Pò͘ Jû-chi
Pò͘ Jû-chi（Hàn-jī：傅如芝） | |
|---|---|
| Chhut-sì |
1932 nî 9 goe̍h 3 ji̍t |
| Koè-sin |
1956 nî 1 goe̍h 13 ji̍t (23 hòe) |
| Resting place |
 Tâi-oânSin-tek-chhī Tang-khu Chhiⁿ-chháu-ô͘ |
| Kok-che̍k |
 Empire of Japan（1932－1945） Tiong-hôa Bîn-kok（1945－1956） |
| Bú-hāu |
Sin-tek-koān tē-it tiong-o̍h（taⁿ Kiàn-hôa kok-tiong） Tâi-oân séng-li̍p Sin-tek lú-chú ko-kip tiong-o̍h（taⁿ Kok-li̍p Sin-tek lú-chú ko-kip tiong-o̍h） |
Pò͘ Jû-chi（Hàn-jī：傅如芝），Tâi-oân Sin-tek-koān Kheh-lâng，Tâi-oân Pe̍h-sek khióng-pò͘ sî-kî siū-lân-chiá.
Seng-peng
[siu-kái | kái goân-sí-bé]Khan-liân ji̍p-kaⁿ
[siu-kái | kái goân-sí-bé]Pò͘ Jû-chi chhut-sì tī Tâi-oân Sin-tek, tī Sin-tek lú-tiong thak jī-nî ê sî, in-ūi chham-ka chho͘-tiong lāu-su Lê Chú-siông ê tha̍k-chheh-hōe, siū Siā-hōe chú-gī Chheng-liân tōa tông-bêng khan-liân, siū-lia̍h ji̍p-kaⁿ, phòaⁿ-hêng cha̍p-nî. 1950 nî-tāi Tâi-oân, Tâi-oân siàu-liân-lâng ha̍k-sip Kok-gú, tha̍k Tiong-bûn-chhehd sī hit-tong-sî ê tiâu-liû, in-chhú tha̍k-chheh-hōe heng-sēng；ki-tiong tō ū in-ūi chiap-chhiok chó-phài ê chheh hông tēng-chōe.
Pò͘ Jû-chi ê sió-tī Pò Chó͘-khèng hôe-ek kóng, bó͘ chi̍t-kang ha̍k-hāu phài-lâng thong-ti in a-chí siū-lia̍h ê tāi-chì. Kè kúi-kang, gō͘ ê giâ chhèng ê hiàn-peng lâi-kàu in-tau, chi̍t-ê khiā-tī tōa-mn̂g-kháu, chi̍t-ê khiā-tī Pò͘ Jû-chi ê pâng-keng mn̂g-kháu, kî-thaⁿ saⁿ-ê tō ji̍p-khì pâng-keng chhiau mi̍h-kiāⁿ, jiân-āu chah-cháu chi̍t-kóa chheh, pit-kì phō͘-á chi-lūi ê mi̍h-kiāⁿ. Pò͘ Jû-chi in-ūi siū lāu-su Lê Chú-siông ê ji̍t-kì khan-liân siū-lia̍h；kâng ha̍k-hāu lāu-su Chhòa Ko sui-jiân bô se̍k-sāi Pò Jû-chi, m̄-koh in-ūi Pò͘ Jû-chi pang i hêng 《Jîn-lūi Si Chóaⁿ-iūⁿ Chō-sêng--ê?》kap《Lô-tōng Būn-tôe》che nn̄g-pún chheh, koh kā chit-kiāⁿ tāi-chì siá tī i （Pò Jû-chi）ê ji̍t-chì lāi-tóe, soah kâng siū-lia̍h.
Ji̍p-kaⁿ ê Lê Chú-siông chai-iáⁿ ka-kī ê ha̍k-seng Pò͘ Jû-chi, N̂g Tek-eng téng lâng lio̍k-sio̍k siū-lia̍h liáu-āu, siá chi̍t-tè koa《Lâm-hng ê Pan-chi-hoe》. chit-tè khiok tī kaⁿ-ga̍k lāi-tóe liû-thoân, Lê Chú-siông ê ha̍k-seng thiaⁿ-tio̍h chit-tè koa tō siong-sim ba̍k-sái-lâu.
Āu-lâi chok-ka Chîⁿ Kong-tiong siá bûn-chiuⁿ〈Lâm-hng ê Pan-chi-hoe〉kì-lio̍k Lê Chú-siông kap i ê ha̍k-seng ê kò͘-sū.
Lê Chú-siông ūi ha̍k-seng siá ê《Lâm-hng ê Pan-chi-hoe》[1]
Î-kaⁿ Kun-hoat-chhù
[siu-kái | kái goân-sí-bé]Ti Séng Pó-an Su-lēng-pō͘ Kun-hoat-chhù Khàn-siú-só͘（ta Tâi-pak-chhī Hí-lâi-teng Chiú-tiàm）ê lú-chú kaⁿ, Pò͘ Jû-chi se̍k-sāi 1951 nî 12 ge̍h hôg î-sàng kàu-chia ê Lô Sūi-siù。
Î-kaⁿ Le̍k-tó-hiong
[siu-kái | kái goân-sí-bé]1952 nî 4 ge̍h 15 hō, Lô Sūi-siù hông tiàu-lī koaiⁿ sì-kò-pòaⁿ-ge̍h ê Kun-hoat-chhù, sûi-tông nn̄g, saⁿ pah ê lān-iú, î-sàng Hé-sio-tó Sin-seng hùn-tō-chhù ê chi̍p-tiong-iâⁿ. Lú-seng hun-tūi tāi-iok ū peh, káu-cha̍p ê lâng. Bô-jōa-kú, Pò͘ Jû-chi iā tè āu chi̍t-the lān-iú î-sàng Hé-sio-tó. Nn̄g-lâng tī īⁿ-tōe koh saⁿ-tú-tio̍h.
Chhòa Sūi-goa̍t lī-khui Le̍k-tó sàng tńg-khì Tâi-oân chìn-chêng, pian chi̍t-tè tn̂g bú, thàn lú-seng hun-tūi chia̍h-pn̄g ê khang-phāng, thau-thau-á thiàu-bú hō͘ in khòaⁿ.
Î-kaⁿ Pó-an-chhù
[siu-kái | kái goân-sí-bé]Jiân-āu Pò͘ Jû-chi seng tiàu tńg-khì Tâi-pak Pó-an-chhù, Lô Sūi-siù kè-siok tī Hé-sio-tó. Hit-tong-sî hông î-sàng Pó-an-chhù Khàn-siú-só͘ Lú-kaⁿ ê Lí Phek-hâ, chù-ì--tio̍h Pò͘ Jû-chi chit-kóa ùi Le̍k-tó tiāu tńg-lâi ê lâng, tùi in chin kéng-kài. Kun-kù 1953 nî kap Pò͘ Jû-chi kâng tōa ap-pâng ê Khó͘ Kim-gio̍k hôe-sióng, lān-iú Tân Hôa ē ēng thn̂g-á-chóa chhoân chóa-tiâu-á hō͘ Pò͘ Jû-chi, āu-chiá the̍h--tioh liáu-āu tō thàn sóe sin-khu ê sî khòaⁿ, tông-sî kiò Khó͘ Kim-gio̍k tàu khòaⁿ-thâu, khóaⁿ-liáu i sûi kā sóe-tiāu. Ū chi̍t-àm, Pò͘ Jû-chi tō kā Khó͘ Kim-gio̍k pò-kóng i hoâi-gî chi̍t-ê phian-miâ kiò "Sió Tiuⁿ" ê lú lān-iú ū khó-lêng sī jiàu-pê-á. Hit-ê-lâng sī Séng-li̍p Tâi-tiong Pīⁿ-īⁿ hō͘-sū, chiàn-chêng bat tī Iûⁿ Kùi ke-āu Ia̍p Tô léng-tō chi-hā chòe hū-lú kang-chok, 1950 nî 3 ge̍h in-ūi Tâi-tiong àn siū-lia̍h.
Khó͘ Kim-gio̍k hông tiàu lī-khui liáu, Sió Tiuⁿ tiāⁿ-tiāⁿ hông kiò chhut--khì, āu-lâi i koh it-tēng ài kap Pò͘ Jû-chi kâng chi̍t-the sóe sin-khu. Pò͘ Jû-chi bô hoat-tō͘ chhú-lí chóa-tiâu-á, chí-hó chhàng-tī un-koàn ē-tóe, in-ūi án-ní, ū-chi̍t-pái hông Sió Tiuⁿ hoat-hiān, hit-kang khàn-siú-tiúⁿ tō thu̍t-jiân kiám-cha hit-ê un-koàn.
Koh-chài î-kaⁿ Kun-hoat-chhù
[siu-kái | kái goân-sí-bé]1953 nî Pò͘ Jû-chi koh hông î-sàng Kun-hoat-chhù, chí-khòng i tī chhù-só͘ chhiau-tio̍h chhiú-siá ê《Lūn Jîn-bîn Bîn-chú Choan-chèng》、ūi kiōng-húi soan-thoân ê phiau-gú, kiōng-húi koa chi̍t-tè, hun-sek sêng-hun ê cha-bó͘ miâ-toaⁿ chi̍t-hūn, koh tī i ê un-koàn ē-tóe chhiau-tio̍h chhiú-siá ê 《Tiong-kiōng Tàu-cheng-sú Tiah-iàu》,《Siā-hōe Chìn-hòa-sú Tiah-iàu》,《Hō͘-siong Kiám-thó͘ Phoe-phêng Chóng-kiat》sió-chheh saⁿ-pún, iáu-ū kap Tân Hôa thong-sìn ê hâm-kiāⁿ, kiōng-húi koa kap hoán-tōng si-sû téng chē-chē hāng.
1954 nî-bé, Lô Sūi-siù hông tiàu-lī Hé-sio-tó, î-kaⁿ Kun-hoat-chhù Khàn-siú-só͘, thâu-khí-seng kap chi̍t-the Kok-hong I-ha̍k-īⁿ ê lú-ha̍k-seng kâng-pâng, āu-lâi koh kap Pò͘ Jû-chi kâng-pâng. Lô Sūi-siù chai-iáⁿ Pò͘ Jû-chi tī Pó-an-chhù ê sî kap lâm-pêng-iú thong-sìn hông hoat-hiān, soah sàng-kàuKun-hoat-chhù kiat-an. Chiū-sǹg-sī lâm-lú pêng-iú thong-sìn ê lōe-iông kan-na hō͘-siong kó͘-lē, hoat-koaⁿ kóe-soeh Pò͘ Jû-chi téng lâng siūⁿ-beh tī kaⁿ-ga̍k tiong hoat-tián hoán chèng-hú cho͘-chit. Lô Sūi-siù jīn-ûi giâm-tiōng khó-lêng ē hông phòaⁿ-hêng "Nn̄g-tiâu-it".[lower-alpha 1]。
1955 nî 11 ge̍h 29 hō, Kok-hông-pō͘ "Lí Kî Jī tē jī-kiú-khòng-kiú hō" chhiam-thêng tiong, Pò͘ Jû-chi tī "Hoat-hêng giâm ūi hok-sím" chi-hā, chōe-miâ hiông-hiông chhèng-koân, ùi "Kau-hù kám-hòa" pìⁿ-chòe "Ì-tô͘ iōng hui-hoat ê hoat-tō͘ tian-hok chèng-hú koh ú-leh si̍t-hêng" , phòaⁿ sí-hêng, kúi-nā-ê goân-lâi phòaⁿ kám-hòa saⁿ-nî ê lâng, bô-chōe ê lâng, chhin-chhiūⁿ Tiuⁿ Chhiū-ōng, Iûⁿ Chùn-liông cha̍p-jī miâ, iā lóng kâng-chōe, kái-phòaⁿ sí-hêng. Tiong-hôa Bîn-kok chóng-thóng Chiúⁿ Kài-se̍k tī chit-ê àn ê phoe-sī nôa lāi-tóe,siá "Jû gí, cha̍p-jī, cha̍p-chhit". Tō-sī Le̍k-tó Ga̍k-tiong cho͘-chit àn, Tân Eng-thài kóng chit-ê sī Le̍k-tó Tó͘-sat sū-kiāⁿ.
Ū chi̍t-àm, Pò͘ Jû-chi tùi khùn kâng chhn̂g ê Lô Sūi-siù kóng hi-bāng āu-chiá tī chhut-kaⁿ liáu ē-tàng chòe Pò͘ Jûd-chi a-bú ê cha-bó͘-kiáⁿ. Lô Sūi-siù ūi-tio̍h beh kiù lān-iú, bō͘-hiám siá chin-chē sin-piān phoe, soah lóng bô hôe-èng.
Hêng-hêng Chìn-chêng
[siu-kái | kái goân-sí-bé]Hit-tong-sî Kun-hoat-chhù chip-hêng chhèng-koat ê thàu-chá, lú-kaⁿ tiāⁿ-tiāⁿ ē-ū lâng chhiùⁿ《An-hioh koa》thè sí-lān-chiá sàng-hêng.[1]
Chhú-koat hit-ji̍t, khàn-siú-só͘-tiúⁿ phiàn Pò͘ Jû-chi kóng i ê pē-bú tī pān-kong-sek leh tán--i, ū tek-pia̍t chiap-kiàn, chhui i kín-khì; Pò͘ Jû-chi kā le̍k-sek phòng-se-saⁿ thǹg--lo̍h-lâi, ài Tiuⁿ Siông-bí choán-kau hō͘ Pò͘ Jû-chi ê sió-tī, kap kâng-pâng lān-iú chi̍t-ê chi̍t-ê ak-chhiú liáu chiah lī-khui.
Pò͘ Jû-chi tī hông chhèng-sat chìn-chêng hip-siòng ê sî leh chhiò.
Kè-sin liáu-āu
[siu-kái | kái goân-sí-bé]Pò͘ Jû-chi ê lāu-pē tī Bé-tiûⁿ-teng hêng-tiûⁿ kā i ê sin-si niá khì hé-hòa liáu-āu, phâng kut-hu tńg--lâi ê sî, tùi chhù-lāi-lâng kóng i hông khui saⁿ chhèng ê sí-chōng, i ê chó͘-má kap kî-thaⁿ chhin-lâng lóng siū kiaⁿ-hiâⁿ.
Pò͘ Jû-chi ê kut-hu khǹg-tī Chhiⁿ-chháu-ô͘ piⁿ-á ê la̍p-kut-thah. 1998 nî 11 ge̍h 11 hō, Pò͘ Chó͘-khèng tī chiap-siū chhái-hóng ê sî piáu-sī in a-pa āu-lâi chin hán-leh kong-ōe, siūⁿ-tio̍h sí--khì ê cha-bó͘-kiáⁿ ê sî, ka-kī chi̍t-ê-lâng tiām-tiām-á lâu-ba̍k-sái.
Hông hoâi-gî chhut-bē Pò͘ Jû-chi ê Sió Tiuⁿ chhut-kaⁿ liáu-āu kè hō͘ chi̍t-ê te̍k-bū pōe-kéng ê lâng. Chē-nî liáu-āu, Nâ Phok-chiu ti Éng-hô Siù-lóng-lō͘ siūⁿ-beh mn̄g-i hit-tong-sî ê keng-kè, soah m̄-chún pit-kì, bē-tàng lo̍k-im, iā mn̄g bē chhut kiat-kó.
Làu-kau ê Tāi-chì
[siu-kái | kái goân-sí-bé]Tī Tâi-pak Chhiⁿ-tó tang-lō͘ Kun-hoat-chhù ê sî, Lô Sūi-siù chù-ì--tio̍h tng gōa-e̍k sàng-pn̄g lâi, Pò͘ Jû-chi tō ē phak tī ah-pâng ê mn̂g tōng-kháu khòaⁿ hit-ê tng-e̍k ê lāu-a-peh, tō hòⁿ-hiân kā mn̄g kám se̍k-sāi. Pò͘ Jû-chi kóng bô se̍k-sāi, sī in-ūi hit-ê lāu-a-peh ê siaⁿ kap in lāu-pē sio-siāng, kám-kak chiū chhin-chhiūⁿ kìⁿ-tio̍h lāu-pē ê un-loán.
- ↑ 1.0 1.1 Ín-iōng chhò-gō͘: Bû-hāu ê
<ref>tag; chhōe bô chí-miâ ê ref bûn-jīGân Sè-hông - ↑ Ín-iōng chhò-gō͘: Bû-hāu ê
<ref>tag; chhōe bô chí-miâ ê ref bûn-jī楊翠
Ín-iōng chhò-gō͘: 使用群組名稱 "lower-alpha" 的 <ref> 標籤已存在，但查無對應的 <references group="lower-alpha"/> 標籤