"Viking-lâng" pán-pún chi-kan bô-kāng--ê tē-hng
~ r2.7.2+) (机器人：修改en:Viking至en:Vikings |
~ Bot: Migrating 104 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q12567 (translate me) |
||
| Tē 37 chōa: | Tē 37 chōa: | ||
{{Link FA|hr}} |
{{Link FA|hr}} |
||
{{Link FA|nds-nl}} |
{{Link FA|nds-nl}} |
||
[[af:Wikings]] |
|||
[[als:Wikinger]] |
|||
[[an:Vikingo]] |
|||
[[ang:Ƿīcingas]] |
|||
[[ar:فايكنج]] |
|||
[[ast:Viquingu]] |
|||
[[az:Vikinqlər]] |
|||
[[bat-smg:Vėkingā]] |
|||
[[be:Вікінгі]] |
|||
[[be-x-old:Вікінгі]] |
|||
[[bg:Викинги]] |
|||
[[bn:ভাইকিং]] |
|||
[[br:Vikinged]] |
|||
[[bs:Vikinzi]] |
|||
[[ca:Víkings]] |
|||
[[cs:Vikingové]] |
|||
[[cv:Викингсем]] |
|||
[[cy:Llychlynwyr]] |
|||
[[da:Viking]] |
|||
[[de:Wikinger]] |
|||
[[el:Βίκινγκ]] |
|||
[[en:Vikings]] |
|||
[[eo:Vikingoj]] |
|||
[[es:Vikingo]] |
|||
[[et:Viikingid]] |
|||
[[eu:Bikingo]] |
|||
[[fa:وایکینگها]] |
|||
[[fi:Viikingit]] |
|||
[[fiu-vro:Viikingiq]] |
|||
[[fo:Víkingur]] |
|||
[[fr:Vikings]] |
|||
[[fur:Vichincs]] |
|||
[[fy:Wytsingen]] |
|||
[[ga:Lochlannaigh]] |
|||
[[gl:Viquingo]] |
|||
[[gv:Ny Loghlynee]] |
|||
[[he:ויקינגים]] |
|||
[[hi:वाइकिंग]] |
|||
[[hif:Viking]] |
|||
[[hr:Vikinzi]] |
|||
[[hu:Vikingek]] |
|||
[[hy:Վիկինգներ]] |
|||
[[ia:Viking]] |
|||
[[id:Viking]] |
|||
[[io:Vikingo]] |
|||
[[is:Víkingar]] |
|||
[[it:Vichinghi]] |
|||
[[ja:ヴァイキング]] |
|||
[[jv:Viking]] |
|||
[[ka:ვიკინგები]] |
|||
[[ko:바이킹]] |
|||
[[krc:Викинг]] |
|||
[[ku:Vîkîng]] |
|||
[[la:Viccingi]] |
|||
[[lij:Vichinghi]] |
|||
[[lt:Vikingai]] |
|||
[[lv:Vikingi]] |
|||
[[mk:Викинзи]] |
|||
[[ml:വൈക്കിങ്]] |
|||
[[mr:व्हायकिंग]] |
|||
[[ms:Viking]] |
|||
[[mwl:Bikings]] |
|||
[[mzn:وایکینگ]] |
|||
[[nds:Wikinger]] |
|||
[[nds-nl:Vikings]] |
|||
[[new:भाइकिङ]] |
|||
[[nl:Vikingen]] |
|||
[[nn:Vikingar]] |
|||
[[no:Viking]] |
|||
[[oc:Viking]] |
|||
[[os:Викингтæ]] |
|||
[[pl:Wikingowie]] |
|||
[[pnb:وائی کنگ]] |
|||
[[pt:Vikings]] |
|||
[[ro:Vikingi]] |
|||
[[ru:Викинги]] |
|||
[[rue:Вікінґове]] |
|||
[[scn:Vichinghi]] |
|||
[[se:Vikiŋggat]] |
|||
[[sh:Vikinzi]] |
|||
[[simple:Viking]] |
|||
[[sk:Vikingovia]] |
|||
[[sl:Vikingi]] |
|||
[[sr:Викинзи]] |
|||
[[sv:Viking]] |
|||
[[sw:Waviking]] |
|||
[[ta:வைக்கிங்]] |
|||
[[te:వైకింగ్స్]] |
|||
[[th:ไวกิง]] |
|||
[[tk:Wikingler]] |
|||
[[tl:Viking]] |
|||
[[tr:Vikingler]] |
|||
[[tt:Викинглар]] |
|||
[[uk:Вікінги]] |
|||
[[ur:وائى كنگ]] |
|||
[[vep:Vikingad]] |
|||
[[vi:Người Viking]] |
|||
[[vls:Viking]] |
|||
[[war:Viking]] |
|||
[[xmf:ვიკინგეფი]] |
|||
[[yi:וויקינג]] |
|||
[[za:Vunz Veizging]] |
|||
[[zh:維京人]] |
|||
[[zh-yue:維京人]] |
|||
2013-nî 3-goe̍h 11-ji̍t (pài-it) 11:01 ê siu-tēng-pún
.jpg)
Viking-lâng (Kó͘-Norse-oē: vikingr) sī 8 sè-kí boé-kî kàu 11 sè-kí chi-kan teh kiâⁿ-chûn thàm-hiám, kau-chiàn, chò seng-lí ê hit-koá Pak-au lâng. In bat chhiúⁿ-kiap Britain Kûn-tó, Hoat-kok, Au-chiu kî-thaⁿ só͘-chāi..
Le̍k-sú
Skandinavia lī sai-lâm-a ê lông-gia̍p bûn-bêng hoat-goân-tē te̍k-pia̍t hn̄g, lông-gia̍p ki-su̍t kàu se-goân chêng 2500 nî chiah thoân kàu Au-chiu sai-pak. Au-chiu Tiong-kó· Sî-tāi chìn-chêng ê Skandinavia ē-sái kóng sī Au-chiu bûn-bêng ê chháu-tē, pēng-bô siū tio̍h Roma Tè-kok koán-hat a̍h-sī éng-hióng.
Skandinavia ê tē-lí kap bu̍t-chit tiâu-kiāⁿ te̍k-pia̍t kó·-lē lâng hoat-tián kiâⁿ-chûn ki-su̍t. Norge iû-kî sī án-ne. I ê hái-hōaⁿ-sòaⁿ oan-oan-oat-oat, hêng-sêng chē-chē chhun ji̍p-khì lio̍k-tē ê tn̂g oan (hō-chò fjord), tì-sú chē chûn pí iân hái-hōaⁿ kiâⁿ lio̍k-tē khah khoài. Chá-kî ê chûn bô phâng. Kàu-kah 600 nî chó-iū chiah ū phâng-chûn ki-su̍t tùi Tē-tiong-hái thoân kàu-ūi. Hit tōaⁿ sî-kî Au-chiu khì-hāu te̍k-pia̍t sio-lo̍h, Skandinavia jîn-kháu tōa cheng-ka. Norge ê tē pún-té kan-taⁿ 3% sek-ha̍p chèng-choh. Kàu-kah 700 nî, sai Norge ê tē ē-tàng ióng-chhī ê jîn-kháu-gia̍h í-keng chha-put-to kàu ke̍k-hān ah.
Só·-í khai-sí ū lâng hoat-tián khì kàu hái-gōa. In ê chûn sok-tō· kín, ū phâng oân-ná ē-tit kò-chiúⁿ, ē-tàng kòe hái mā ē-sái kò chiūⁿ hô-chhoan. In chài Pak-au sim-lîm ê tōng-bu̍t phôe kàu Britain Kûn-tó, tāi-lio̍k gōa-siau. Ū-sî bé-bē, ū-sî kiam chhiúⁿ-kiap. In ka-kī hō ê miâ hō-chò Viking, ì-sù sī "Chhiúⁿ-kiap ê lâng". Thâu-khí-seng kéng joa̍h--lâng sî-chūn kòe hái khì kàu Britain hù-kīn ê Lindisfarne-tó chhiúⁿ tong-tē ê Ki-tok-kàu siu-tō-īⁿ, chhiu-thiⁿ chiah lī-khui. Āu--lâi tī koâⁿ--lâng ê sî-chūn bih tòa bo̍k-phiau-tē hù-kīn kòe-tang, thèng-hāu hó-thiⁿ chiah lo̍h-chhiú. Kàu-bóe--ah kui-khì lâu tòa gōa-hiong, kiàn-li̍p sin chèng-tī sè-le̍k.
Viking-lâng tùi-gōa khok-chhiong(?) ê lō͘-sòaⁿ chú-iàu pun 3 tiâu. Tang, sai.
- Sverige -> Pe̍h-hái -> Kiev/Lō·-se-a
- Danmark -> Lindisfarne-tó, Normandie, Brittany, Gibraltar, Tē-tiong-hái
- Norge ->
Bûn-hòa
Chia̍h-mi̍h: siāng ài chia̍h ti-bah.
Chham-khó chu-liāu
- Diamond, Jared. 2005. Collapse: how societies choose to fail or succeed. New York: Viking.