Chek-sò͘

Wikipedia (chū-iû ê pek-kho-choân-su) beh kā lí kóng...
(Tùi Nitrogen choán--lâi)
Sò͘-ha̍k lāi ê sò͘-sò͘ mā ū kóng chit-sò͘.
Chek-sò͘,  7N


Chit-sò͘ ê kng-phó͘-sòaⁿ (spectral lines)
Ki-pún sèng-chit
Miâ, hû-hō chek-sò͘, N
Gōa-hêng bû-sek khì-thé, e̍k-thé he̍k-chiá kò͘-thé
Chek-sò͘ tī chiu-kî-piáu lāi ê ūi-tì
Chúi-sò͘ (siang-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Helium (hi-iú khì-thé)
Lithium (kiⁿ-kim-sio̍k)
Beryllium (kiⁿ-thó͘ kim-sio̍k)
Phêng-sò͘ (lūi-kim-sio̍k)
Thoàⁿ-sò͘ (to-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Chek-sò͘ (siang-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Sng-sò͘ (siang-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Hut-sò͘ (siang-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Ne-óng (hi-iú khì-thé)
Natrium (kiⁿ-kim-sio̍k)
Magnesium (kiⁿ-thó͘ kim-sio̍k)
A-lú-mih (pîn-kim-sio̍k)
Ke-sò͘ (lūi-kim-sio̍k)
Lîn (to-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Liû-hông (to-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Iâm-sò͘ (siang-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Argon (hi-iú khì-thé)
Kalium (kiⁿ-kim-sio̍k)
Khā-lú-siúm (kiⁿ-thó͘ kim-sio̍k)
Scandium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Titanium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Vanadium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Chromium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Manganese (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Thih (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Cobalt (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Nickel (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Tâng (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
A-iân (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Gallium (pîn-kim-sio̍k)
Germanium (lūi-kim-sio̍k)
Phi-sò͘ (lūi-kim-sio̍k)
Selenium (to-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Chhàu-sò͘ (siang-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Krypton (hi-iú khì-thé)
Rubidium (kiⁿ-kim-sio̍k)
Strontium (kiⁿ-thó͘ kim-sio̍k)
Yttrium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Zirconium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Niobium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Molybdenum (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Technetium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Ruthenium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Rhodium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Palladium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Gîn (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Cadmium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Indium (pîn-kim-sio̍k)
Siah (pîn-kim-sio̍k)
Antimony (lūi-kim-sio̍k)
Tellurium (lūi-kim-sio̍k)
Ak-sò͘ (siang-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Xenon (hi-iú khì-thé)
Caesium (kiⁿ-kim-sio̍k)
Barium (kiⁿ-thó͘ kim-sio̍k)
Lanthanum (lanthanum-hē)
Cerium (lanthanum-hē)
Praseodymium (lanthanum-hē)
Neodymium (lanthanum-hē)
Promethium (lanthanum-hē)
Samarium (lanthanum-hē)
Europium (lanthanum-hē)
Gadolinium (lanthanum-hē)
Terbium (lanthanum-hē)
Dysprosium (lanthanum-hē)
Holmium (lanthanum-hē)
Erbium (lanthanum-hē)
Thulium (lanthanum-hē)
Ytterbium (lanthanum-hē)
Lutetium (lanthanum-hē)
Hafnium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Tantalum (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Wolfram (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Rhenium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Osmium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Iridium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Pe̍h-kim (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Kim (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Chúi-gîn (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Thallium (pîn-kim-sio̍k)
Iân (pîn-kim-sio̍k)
Bismuth (pîn-kim-sio̍k)
Polonium (pîn-kim-sio̍k)
Astatine (lūi-kim-sio̍k)
Radon (hi-iú khì-thé)
Francium (kiⁿ-kim-sio̍k)
Radium (kiⁿ-thó͘ kim-sio̍k)
Actinium (actinium-hē)
Thorium (actinium-hē)
Protactinium (actinium-hē)
Uranium (actinium-hē)
Neptunium (actinium-hē)
Plutonium (actinium-hē)
Americium (actinium-hē)
Curium (actinium-hē)
Berkelium (actinium-hē)
Californium (actinium-hē)
Einsteinium (actinium-hē)
Fermium (actinium-hē)
Mendelevium (actinium-hē)
Nobelium (actinium-hē)
Lawrencium (actinium-hē)
Rutherfordium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Dubnium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Seaborgium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Bohrium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Hassium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Meitnerium (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Darmstadtium (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Roentgenium (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Copernicium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Nihonium (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Flerovium (pîn-kim-sio̍k)
Moscovium (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Livermorium (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Tennessine (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Oganesson (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)


N

P
thòaⁿ-sò͘chek-sò͘sng-sò͘
Goân-chú-hoan 7
Goân-chú-liōng 14.007[1] (14.00643–14.00728)[2]
Goân-sò͘ lūi-pia̍t   siang-goân-chú hui-kim-sio̍k
Cho̍k, hun-khu 15 cho̍k, p khu
Chiu-kî tē 2 chiu-kî
Tiān-chú pâi-lia̍t [He] 2s2 2p3
per shell 2, 5
Bu̍t-lí sèng-chit
Siòng khì-thé
Iûⁿ-tiám 63.15 K ​(−210.00 °C, ​−346.00 °F)
Hut-tiám 77.355 K ​(−195.795 °C, ​−320.431 °F)
Bi̍t-tō͘ at stp (0 °C and 101.325 kPa) 1.251 g·L−1
0.808 g·cm−3
Sam-siòng-tiám 63.151 K, ​12.52 kPa
Lîm-kài-tiám 126.192 K, 3.3958 MPa
Iûⁿ-hoà-jia̍t (N2) 0.72 kJ·mol−1
Cheng-hoat-jia̍t (N2) 5.56 kJ·mol−1
Jia̍t-iông-liōng (N2) 29.124 J·mol−1·K−1
cheng-khì-ap
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
tī T (K) 37 41 46 53 62 77
Goân-chú sèng-chit
Sng-hòa-sò͘ 5, 4, 3, 2, 1, −1, −2, −3 ​(a strongly acidic oxide)
Tiān-hū-tō͘ Pauling scale: 3.04
Tiān-lī-lêng 1st: 1402.3 kJ·mol−1
2nd: 2856 kJ·mol−1
3rd: 4578.1 kJ·mol−1
(more)
Kiōng-kè pòaⁿ-kèng 71±1 pm
Van der Waals pòaⁿ-kèng 155 pm
Cha̍p-lio̍k
Chiⁿ-thé kò͘-chōhexagonal
Hexagonal crystal structure for chek-sò͘
Siaⁿ-sok 353 m·s−1 (gas, at 27 °C)
Jia̍t-thoân-tō-lu̍t 25.83×10−3 W·m−1·K−1
Chû-sèng diamagnetic
CAS teng-kì pian-hō 7727-37-9
Le̍k-sú
Hoat-hiān Daniel Rutherford (1772)
 hō-miâ Jean-Antoine Chaptal (1790)
Chòe ún-tēng ê tông-ūi-sò͘
Chú bûn-chiong: chek-sò͘ ê tông-ūi-sò͘
iso NA half-life DM DE (MeV) DP
13N syn 9.965 min ε 2.220 13C
14N 99.634% 14N is stable with 7 neutrons
15N 0.366% 15N is stable with 8 neutrons

Chek-sò͘ (窒素)[3], he̍k-chiá chit-sò͘[4], hòa-ha̍k hû-hō N (Eng-gí: nitrogen; Latin-gí: nitrogenium), Hàn-bûn sī tām (氮).

Hō-miâ[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Chek-sò͘ chit jī ê lâi-goân sī Ji̍t-gí tùi Tek-gí Stickstoff ê hoan-e̍k[5], piáu-bīn ê ì-sù sī "hō͘-lâng bô khùi ê bu̍t-chit"[6].

Kó͘-chá lâng chai-iáⁿ khong-khì tiong ū 1 ê mi̍h ē hō͘ tōng-bu̍t cha̍t-khùi, mā ē kā hoé hip hoa--khì, só͘-í āu--lâi kā hō chò "chek-sò͘" (chit-sò͘).[bô chhut-chhù]

Chham-khó[siu-kái | kái goân-sí-bé]

  1. Conventional Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights
  2. Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights
  3. Ogawa Naoyosi, pian. (1932). "chek-sò͘ 窒素". 臺日大辭典 Tai-Nichi Dai Jiten [Tâi-Ji̍t Tōa Sû-tián]. Hā-koàn. p. 154. OCLC 25747241. 
  4. "It-poaⁿ kho-ha̍k ê siông-sek". Kòa-chhài chí (15). 1927. 
  5. "特殊ガスに関係する元素名の由来と発見年". 株式会社 巴商会. 2016-04-02 khòaⁿ--ê. 
  6. Alex Nickon, Ernest F. Silversmith (1987). Organic Chemistry: The Name Game: Modern Coined Terms and Their Origins. Pergamon Pr. ISBN 978-0080344812.