Jī-tô͘

Wikipedia (chū-iû ê pek-kho-choân-su) beh kā lí kóng...

oa̍h-jī ìn-soat lāi-té, jī-tô· it-poaⁿ piáu-sī 1-ê ê tô·-hêng piáu-teng. M̄-koh, mā khó-lêng sī kúi-nā-ê jī ia̍h-sī jī ê 1-pō·-hūn ê tô·-hêng piáu-teng. Jī sī 1-ê gí-giân kap chiàⁿ-jī-hoat ê bûn-jī tan-ūi. Jī-tô· sī 1-chióng tô· ê tan-ūi. Pí-lūn kóng, 'ffi' sǹg 3-ê jī-bó, m̄-koh, tiāⁿ-tiāⁿ kan-na iōng 1-ê jī-tô· lâi piáu-sī. 'a̍' sǹg 1-ê jī, m̄-koh, tī Thong-iōng-bé, su-iàu iōng 2-ê jī-tô· 'a' kap '|' lâi piáu-sī kap chó·-ha̍p.

Iōng '明' chit-ê jī chòe lē. Chit-ê jī 1-poaⁿ kan-na iōng 1-ê jī-tô· lâi ìn-soat. M̄-koh, chit-ê jī ma ē-sài thià-chòe 2-ê jī-tô·, hun-piat sī '日' kap '月'. Iōng chit 2-ê jī-tô· lâi ìn-soat, kó-lêng ē ìn-chhut chhiuⁿ '日月' án-ne ê tô·. Chin phái-khòaⁿ.

M̄-koh, ka '明' thià-chòe 2-ê jī-tô· lâi ìn-soat ū 1-ê hó chhù, chit-ê hó chhù sī án-ne su-iàu ê jī-tô· ē-sài kiám-chió. Tī 1-ê jī iōng 1-ê jī-tô· ê chêng-hêng, beh ìn '日','月','明', su-iàu 3-ê jī-tô·. Na-sī '明' thiàⁿ iōng 2-ê jī-tô· ìn, kan-na su-iàu 2-ê jī-tô·. In-ùi jī-tô· ê sò·-bok it-tèng sī iú-han. Beh iōng chia-ê iú-han ê jī-tô· lâi ìn-soat pí jī-tô· sò·-bok koh khah chē ê jī ê sî, su-iàu ka jī thià-choè 1-ê í-siong ê jī-tô· lâi ìn. Iah tio̍h sī iōng jī-tô· khì chó·-ha̍p (tàu) chhut sin-ê jī.

Beh iōng 2-ê í-siong ê jī-tô· lâi chó·-ha̍p chhut 1-ê jī ê sî. Su iàu iōng 1-kóa ìn-soat ki-su̍t, na bô ìn ê jī ê chhiuⁿ '日月' án-ne phái-khòaⁿ. Pí-lūn kóng, beh iōng '方','土' chit 2-ê jī-tô· ìn-chhut '堃' chit-ê jī, su-iàn ū chhiâu-chhek 2-ê jī-tô· khèng tī chèng-khak ê ūi.

Tiān-náu hián-sī bûn-jī ki-pún-siong iōng sio-siang ê tò-lí. Jī-hêng ki-pún-siong sī jī-tô· ê chi̍p-hap. Iōng 1-ê jī-hêng lâi hiàn-sī bûn-jī ê ì-sù tio̍h-sī iōng chit-ê jī-hêng lâi-té ê jī-tô· lâi ōe-chhut bûn-jī.