"Hîm" pán-pún chi-kan bô-kāng--ê tē-hng
Tē 40 chōa: | Tē 40 chōa: | ||
Hîm it-poaⁿ sī ión-kiāⁿ tōa-chhāi, siong-tùi té [[kha]]. Sèng-pia̍t hun nn̄g hêng, kang hîm kha tōa-chiah, tōa-hêng ê [[bu̍t-chéng]] iû-kî ū chha. Tī lo̍k-tē siōng ê [[Chia̍h-bah-ba̍k]] tiong, hîm ê sin-thé siāng tāng, pí-lūn, ''Ursus arctos middendorffi'', chi̍t khoán [[chang-hîm]], ē-tàng chhiau-kòe 750 kong-kin, ki-tiong kang hîm pêng-kin mā ū 480 kàu 533 kong-kin. Lēng-gōa mā ū kha sè-hêng ê bu̍t-chéng, pí-lūn kang [[Má-lâi-hîm]] thé-tang tāi-iok 65 kong-kin. |
Hîm it-poaⁿ sī ión-kiāⁿ tōa-chhāi, siong-tùi té [[kha]]. Sèng-pia̍t hun nn̄g hêng, kang hîm kha tōa-chiah, tōa-hêng ê [[bu̍t-chéng]] iû-kî ū chha. Tī lo̍k-tē siōng ê [[Chia̍h-bah-ba̍k]] tiong, hîm ê sin-thé siāng tāng, pí-lūn, ''Ursus arctos middendorffi'', chi̍t khoán [[chang-hîm]], ē-tàng chhiau-kòe 750 kong-kin, ki-tiong kang hîm pêng-kin mā ū 480 kàu 533 kong-kin. Lēng-gōa mā ū kha sè-hêng ê bu̍t-chéng, pí-lūn kang [[Má-lâi-hîm]] thé-tang tāi-iok 65 kong-kin. |
||
[[Pe̍h-hîm]] he̍k-chiá [[chang-hîm]] ê thé-tn̂g ū kàu 300 kong-hun, [[keng-kah]] koân-tō͘ ū 160 kong-hun. Hîm ê [[bóe]] í-keng [[thè-hòa]], tn̂g-tō͘ tùi 3 kàu 22 kong-hun pu̍t téng. Hîm sī kha-té kiâⁿ-lō͘ (plantigrade), chi̍t tiám kap kha-chiⁿ kiâⁿ ê kî-tha Chia̍h-bah-ba̍k bô-kâng. Hîm cháu ê sok-tō͘ pí |
[[Pe̍h-hîm]] he̍k-chiá [[chang-hîm]] ê thé-tn̂g ū kàu 300 kong-hun, [[keng-kah]] koân-tō͘ ū 160 kong-hun. Hîm ê [[bóe]] í-keng [[thè-hòa]], tn̂g-tō͘ tùi 3 kàu 22 kong-hun pu̍t téng. Hîm sī kha-té kiâⁿ-lō͘ (plantigrade), chi̍t tiám kap kha-chiⁿ kiâⁿ ê kî-tha Chia̍h-bah-ba̍k bô-kâng. Hîm cháu ê sok-tō͘ pí [[káu-kho]] ia̍h [[niau-kho]] bān, chóng-sī āu-kha khiā-li̍p ê lêng-le̍k kha hó. |
||
==Hun-pò͘== |
==Hun-pò͘== |
2014-nî 9-goe̍h 8-ji̍t (pài-it) 07:11 ê siu-tēng-pún
?Hîm | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Chong-hîm Ursus arctos | ||||||||||||||
Seng-bu̍t-ha̍k hun-lūi | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Sio̍k | ||||||||||||||
- Koan-hē kāng miâ ê tiān-iáⁿ, chhiáⁿ khoàⁿ Hîm (tiān-iáⁿ).
Hîm (Ursidae) sī tōa-hêng ê chhī-leng tōng-bu̍t, hun-lūi-ha̍k siōng sī Chia̍h-bah-ba̍k ē-té chi̍t kho.
Hêng-thé
Hîm it-poaⁿ sī ión-kiāⁿ tōa-chhāi, siong-tùi té kha. Sèng-pia̍t hun nn̄g hêng, kang hîm kha tōa-chiah, tōa-hêng ê bu̍t-chéng iû-kî ū chha. Tī lo̍k-tē siōng ê Chia̍h-bah-ba̍k tiong, hîm ê sin-thé siāng tāng, pí-lūn, Ursus arctos middendorffi, chi̍t khoán chang-hîm, ē-tàng chhiau-kòe 750 kong-kin, ki-tiong kang hîm pêng-kin mā ū 480 kàu 533 kong-kin. Lēng-gōa mā ū kha sè-hêng ê bu̍t-chéng, pí-lūn kang Má-lâi-hîm thé-tang tāi-iok 65 kong-kin.
Pe̍h-hîm he̍k-chiá chang-hîm ê thé-tn̂g ū kàu 300 kong-hun, keng-kah koân-tō͘ ū 160 kong-hun. Hîm ê bóe í-keng thè-hòa, tn̂g-tō͘ tùi 3 kàu 22 kong-hun pu̍t téng. Hîm sī kha-té kiâⁿ-lō͘ (plantigrade), chi̍t tiám kap kha-chiⁿ kiâⁿ ê kî-tha Chia̍h-bah-ba̍k bô-kâng. Hîm cháu ê sok-tō͘ pí káu-kho ia̍h niau-kho bān, chóng-sī āu-kha khiā-li̍p ê lêng-le̍k kha hó.
Hun-pò͘
Tōa-hūn hîm-lūi lóng seng-oa̍h tī Pak Poàn-kiû; lēng-gōa, tû-liáu chi̍t chéng, lóng seng-oa̍h tī A-chiu, Au-chiu kap Pak Bí-chiu. Î-it ê lē-gōa Ba̍k-kiàⁿ-hîm (Tremarctos ornatus) khiā-khí só͘-chāi sī Lâm Bí-chiu ê Andes tē-khu. Hui-chiu kòe-khì pat ū Atlas-hîm (Ursus arctos crowtheri) oa̍h-tāng, chóng-sī í-kēng tī 19 sè-kí sî bia̍t-choa̍t.
Hiān-sî hun-pò͘ hoān-ûi siāng tōa ê chi̍t lūi hîm sī chang-hîm, tùi Au-chiu, A-chiu kàu Pak Bí-chiu lóng ū oa̍h-tāng. Ki-tha koh ū Pak Bí-chiu ê Bí-chiu O͘-hîm kap Pak-kek tē-khu ê pe̍h-hîm. Chhun-loh ê chéng-lūi lóng tī A-chiu. Tû-liâu pe̍h-hîm, kî-tha hîm-lūi chú-iàu khiā tī chhim-nâ lāi.
Hun-lūi
A-chiu o͘-hîm kap pe̍h-hîm éng-kòe kui to̍k-li̍p ê sio̍k (Selenarctos kap Thalarctos). Melursus kap Helarctos chit 2-ê sio̍k ū sî-chūn kui Ursus.
- Ursidae-kho
- Ailuropodinae a-kho
- Tōa-hîm-niau, Ailuropoda melanoleuca
- Tremarctinae a-kho
- Ba̍k-kiàⁿ-hîm, Tremarctos ornatus
- Florida soaⁿ-tōng-hîm, Tremarctos floridanus (tn̄g-chéng)
- Tōa-té-chhùi-hîm, Arctodus simus (tn̄g-chéng)
- Té-chhùi-hîm, Arctodus pristinus (tn̄g-chéng)
- Ursinae a-kho
- Chong-hîm, Ursus arctos
- Bí-chiu o͘-hîm, Ursus americanus
- Pe̍h-hîm, Ursus maritimus
- A-chiu o͘-hîm, Ursus thibetanus
- Tâi-oân káu-hîm, Ursus thibetanus formosanus
- Auvergne Bear, Ursus minimus (tn̄g-chéng)
- Etruscan Bear, Ursus etruscus (tn̄g-chéng)
- Au-chiu soaⁿ-tōng-hîm, Ursus spelaeus (tn̄g-chéng)
- Atlas-hîm, Ursus crowtheri (tn̄g-chéng)
- Lán-hîm, Melursus ursinus
- Má-lâi-hîm, Helarctos malayanus
- Ailuropodinae a-kho