Pe̍h-ōe-jī

Wikipedia (chū-iû ê pek-kho-choân-su) beh kā lí kóng...
Pe̍h-ōe-jī
Church Romanization
A sample of POJ text
Pe̍h-oē-jī ê kí-lē.
Script type
Creator Walter Henry Medhurst
Elihu Doty
John Van Nest Talmage
Time period
Uì 1830 nî-tāi khai-sí
Su-siá hong-hiòng Iù tò-pîng kàu tsìng-pîng
Languages

Bân-lâm-gí

Ē-mn̂g-ōe
Tâi-oân-ōe
Related scripts
Parent systems
Child systems
TLPA
Tâi-oân Bân-lâm-gí Lô-má-jī Pheng-im Hong-àn
ISO 15924
Unicode
_BLANK_
 Tsit phian bûn-tsiunn pau-kuat kok-tsè im-piau (IPA) lāi-té ê gú-im tsuân-siá im-piau. Iú-kuan IPA hû-hō ê kài-siāu-sìng tsí-lâm, tshiánn tsham-ua̽t Pang-tsān: [ ], / / hām ⟨ ⟩ tsi-kan ê khu-piat, tshiánn tsham-ua̽t IPA § kuà-hō hām tsuân-lio̽k hun-keh-hû.
Pún tiâu-bo̍k chú Ho̍h-ló-oē--ê Lô-má-jī, Kheh-gí--ê chhiáⁿ khoàⁿ Kheh-gí Pe̍h-oē-jī

Pe̍h-ōe-jī (POJ; Hàn-jī: 白話字) sī chi̍t khoán iōng Latin (Lô-má) pheng-im hē-thóng lâi siá Tâi-ôan ê gí-giân ê su-bīn bûn-jī. In-ūi tong-chho͘ sī thôan-kàu-sū ín--jı̍p-lâi ê, só͘-í ia̍h-ū-lâng kā POJ kiò-chò Kàu-hōe Lô-má-jī, he̍k-chiá sī kán-chheng Kàu-lô. Put-jî-kò hiān-tāi ê sú-iōng-chiá bē-chió m̄-sī kàu-tô͘, kàu-tô͘ mā chin chē bē-hiáu POJ.

Tēng-gī[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Tùi hoat-tián-sú ê kak-tō͘ lâi khoàⁿ, POJ ē-sái pau-koat chá-chêng ín-ji̍p Tang-lâm-a, Bân-lâm tē-tài koh ū chhin-chiâⁿ koan-hē ê phèng-im hē-thóng. Put-kò hit-kóa hē-thóng kap hiān-tāi POJ bêng-hián ū cheng-chha.

Tùi su-siá gí-giân ê kak-tō͘ lâi khoàⁿ, “tián-hêng” ê POJ sī iōng leh siá Ho̍h-ló-oē. Chóng--sī kàu kah 20 sè-kí mā ū iōng lâi siá Kheh-gí. Ū-kóa POJ chhui-kóng-chiá mā kā Tâi-oân Lâm-tó-gí-hē ê bûn-jī tòng-chò sī POJ ê chi̍t-pō͘-hūn.

Le̍k-sú[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Siông-sè chhiáⁿ khoàⁿ: Pe̍h-ōe-jī le̍k-sú

Pōe-kéng[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Tī Tâi-oân[siu-kái | kái goân-sí-bé]

POJ pēng-m̄-sī Tâi-oân siōng chá ū ê phèng-im bûn-jī.

Ji̍t-pún chèng-hú kap Kok-bîn-tóng chèng-hú tùi pe̍h-ōe-jī ê ap-pek[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Pian-chi̍p tiong Chit pha iáu-bōe ū lâng siá. Chhiáⁿ tàu pó͘-chhiong lōe-iông.

1990 nî-tāi liáu-āu ê hoat-tián[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Pian-chi̍p tiong Chit pha iáu-bōe ū lâng siá. Chhiáⁿ tàu pó͘-chhiong lōe-iông.

Jī-bó[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Jī-bó ê hō-miâ[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Tùi kò-pia̍t jī-bó ê hō-miâ, iā tio̍h sī tùi jī-bó kò-pia̍t chí-miâ ê sî sú-iōng ê tha̍k-hoat, í-hā sī kî-tiong chi̍t khoán:[1]

Jī-bó a b ch chh e g h i j k kh l m n ng o p ph s t th u
Tha̍k-hoat 1 a bi chi chhi e gi hi i ji ki khi li mi ni ngi inn o pi phi si ti thi u
Tha̍k-hoat 2 a be che chhe e ge ha i je ka kha el em en nge enn ә ɔ pe phe es te the u

Chiàⁿ-jī-hoat[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Pe̍h-ōe-jī bûn-hiàn[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Pian-chi̍p tiong Chit pha iáu-bōe ū lâng siá. Chhiáⁿ tàu pó͘-chhiong lōe-iông.

Tiān-náu chhú-lí[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Chú-iàu ê bûn-chiuⁿ: Tiān-náu chhú-lí Pe̍h-ōe-jī

Phoe-phêng[siu-kái | kái goân-sí-bé]

  • Phèng-im hē-thóng (bûn-jī) bô ha̍h Hàn-gí ê su-iàu, in-ūi Hàn-gí tan-im-chiat ê sû-lūi te̍k-pia̍t chē.
  • POJ jī-bó ê tho̍k-im kap Eng-gí chha chin chē.
  • POJ sī im-phiau, m̄ sī bûn-jī.
  • POJ a̍h-sī kî-tha ê Lô-má-jī sī “gōa-lâi” ê, m̄ sī “pún-thó͘” ê.

Chham-chiàu[siu-kái | kái goân-sí-bé]

  1. 台灣基督長老教會總會台灣族群母語推行委員會, pian. (2003). "白話字字母歌". Pe̍h-ōe-jī ki-chhó͘ kàu-châi. 使徒出版有限公司. ISBN 957-28504-9-0. 

Gōa-pō͘ liân-kiat[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Wikimedia Commons téng ê siong-koan tóng-àn: Category:Southern Min vernacular literature

It-puann