Pek-chè

Pek-chè(百濟 / 백제 ^Baekje), iū-koh hō-chò Lâm Hû-û(南扶餘), sī kó͘-chá khiā tī Tiâu-sián Poàn-tó ê kun-chú kok-ka, sio̍k-î Tiâu-sián sam-kok chi-it.

Le̍k-sú

Kiàn-kok

Kin-kù Ko-lê sú-chheh Sam-kok Sú-kì ê kì-lo̍k, se-goân chiân 18 nî, Ko Chu-bông ê nn̄g uī hāu-seⁿ, Hùi-liû kap Un-chó͘, tòa-niá chi̍t tīn Ko-kù-lê-lâng kàu Poàn-tó lâm-hong ji̍p-chhim Má-hân, kiàn-li̍p sin kok-ka Pek-chè (伯濟). Un-chó͘ tī Uì-lé-siâⁿ kiàn-kok, kok-hō Si̍p-chè (十濟); Hùi-liû tī Bî-chau-hut (彌鄒忽) kiàn-kok, m̄-koh hia siuⁿ oá hái, chúi siuⁿ-kòe kiâm, Bî-chau-hut ê peh-sèⁿ chiām-chiām lóng poaⁿ-sóa khì Uì-lé-siâⁿ. Hùi-liû iau-kiû Un-chó͘ ài kā ông-ūi niū hō͘ ka-kī, khì-hō͘ Un-chó͘ kī-choa̍t. Nn̄g hiaⁿ-tī sio-chiàn, Hùi-liû chiàn-pāi chū-sat; Un-chó͘ chiah kā kok-hō kái chò Pek-chè (百濟).

Khok-tiong

Pek-chè Kó-nī-ông sî-tāi, Pek-chè ê kok-ka chè-tō͘ í-keng oân-pī. Kin-kì Ji̍t-pún Su-kì ê kì-lo̍k, 249 nî, Pek-chè ê sè-le̍k khok-tiong kàu Lo̍k-tong-kang kap Sin-lô hām Ka-iâ sio-oá. 300 nî, Tiong-kok Chìn-tiâu hoat-seng Pat-ông chi loān; Pek-chè khai-sí kap Ko-kù-lê sio-cheⁿ Lo̍k-lōng-kūn. Ji̍t-pún Su-kì kì-lo̍k, 367 nî, Pek-chè tē-it pái kap Ji̍t-pún ū gōa-kau óng-lâi.

Kīn-siàu-kó-ông sî-tāi, Pek-chè hiòng pak ji̍p-chhim Ko-kù-lê, tông-sî mā chiām-chiām siau-bia̍t chhun-ê Má-hân pō͘-lo̍k; chit-chūn sī Pek-chè siōng-kài heng-ōng ê le̍k-sú sî-kî. Chit ê sî-kî tû-liáu chiàn-cheng, Pek-chè mā chú-tōng khip-siu chē-chē Hàn-bûn-hòa kap Tiong-kok ki-su̍t. Chia-ê mi̍h-kiāⁿ mā liû-thoân khì Ji̍t-pún, kî-tiong pau-hâm Hàn-jī, Hu̍t-kàu kap Tô-khì.

Hîm-chin sî-kî

5 sè-kí, Ko-kù-lê hiòng lâm ji̍p-chhim Pek-chè; 475 nî, Ko-kù-lê kong-kek Uì-lé-siâⁿ. 475 nî chì 538 nî ê kî-kan, Pek-chè chhian-to͘ Hîm-chin. Hîm-chin tī soaⁿ-khu, sī hông-gū Ko-kù-lê kun-tūi chìn-kong chin hó ê só͘-chāi; m̄-koh án-ne, Pek-chè kap gōa-kháu tiō khah bô kau-liû. Lēng-gōa, in-ūi Hîm-chin khah oá Sin-lô, in-chhú nn̄g kok kiat-bêng, kiōng-tông tùi-khòng pak-hong ê Ko-kù-lê.