Rwanda
Rwanda Kiōng-hô-kok | |||||
Republic of Rwanda Repubulika y'u Rwanda | |||||
| |||||
Chu-kù: "Ubumwe, Umurimo, Gukunda Igihugu" "Unity, Work, Patriotism" | |||||
Kok-koa: Rwanda nziza Beautiful Rwanda | |||||
Chū-jiân tē-lí (si̍t-chè khòng-chè tē-khu) | |||||
![]() Rwanda ê só͘-chāi. | |||||
Siú-to͘ | Kigali | ||||
Siāng-tōa siâⁿ-chhī | Kigali | ||||
Bīn-chek
| |||||
Sî-khu | UTC+2 | ||||
Jîn-bîn seng-oa̍h | |||||
Koaⁿ-hong gí-giân | |||||
Jîn-kháu | |||||
Jîn-bîn hō-miâ |
| ||||
Chèng-tī bûn-hoà | |||||
chèng-tī chè-tō͘ | Unitary semi-presidential republic | ||||
Léng-tō-jîn
| |||||
Keng-chè si̍t-le̍k | |||||
hoè-pè tan-ūi | Rwandan franc (RWF) | ||||
Gini hē-sò͘ | 51.3(2010 nî) | ||||
GDP (PPP) | $21.970 billion[3] (2016 nî) | ||||
GDP (bêng-gī siōng ê) | $8.341 billion[3] (2016 nî) | ||||
Pêng-kin GDP (PPP) | $1,905[3] (2016 nî) | ||||
Pêng-kin GDP (bêng-gī siōng ê) | $723[3] (2016 nî) | ||||
HDI | 0.483 (2014 nî) | ||||
Kok-ka chu-liāu | |||||
bāng-he̍k miâ-chheng sok-siá | .rw | ||||
kok-chè tiān-oē khu-hō | +250 |
Rwanda Kiōng-hô-kok tī Hui-chiu tiong-pō·, Tōa-ô· (Eng-gí: Great Lakes) tē-khu hit-tah-á. Pak ū Uganda, tang ū Tanzania, lâm ū Burundi, sai ū Congo Bîn-chú Kiōng-hô-kok.
Rwanda bat hoat-seng kúi-nā-pái tōa-tô·-sat, téng-1-pái (1994 nî) iok-lio̍k sí 1 pah-bān lâng.
Ki-pún chu-liāu[siu-kái | kái goân-sú-bé]
- Koaⁿ-hong gí-giân: Hoat-gú, Kinyarwanda, Eng-gú, Swahili
- Siú-to·: Kigali
- Siāng-tōa ê siâⁿ-chhī: Kigali
- Chóng-thóng: Paul Kagame
- Chhōa-thâu ê pō·-tiúⁿ: Bernard Makuza
- Bīn-chek: 26,338 km² (pâi tē-144-ūi)
- Jîn-kháu:
Tē-lí seng-thài[siu-kái | kái goân-sú-bé]
Siā-hōe[siu-kái | kái goân-sú-bé]
Rwanda ê jîn-kháu kiat-kò· chin sêng kè-piah ê Burundi. Hutu-lâng jîn-kháu siāng chē (chiàm 85%), Tutsi-lâng tē-2 chē (14%), Twa-lâng siāng chió-ê (1%). It-poaⁿ lâi kóng, Hutu-lâng thé-keh khah chho·-ióng, phôe-hu khah o·, ū ha̍k-chiá jīn-ûi in sī Bantu-chéng. Tutsi-lâng pí-kàu khah lò, phôe-hu khah chhián-sek, sio̍k-î Nile-chéng, it-poaⁿ jīn-ûi sī āu--lâi chiah sóa--lâi ê lâng-tīn. Twa-lâng sī "É-lâng-chéng" (Eng-gí: Pygmy), é-pûi é-pûi, sī siāng chá kàu-ūi ê goân-chū-bîn, siā-hōe tē-ūi siāng kē.
Chóng--sī oân-ná ū ha̍k-chiá jīn-ûi Hutu kap Tutsi 2 cho̍k pún-té kāng goân-thâu, āu--lâi chiah ū khu-hun. Si̍t-chè-siōng nā tùi kò-jîn-te̍k--ê chân-chhù lâi khòaⁿ, Hutu kap Tutsi ê sin-hūn ē-iōng-tit tùi-oāⁿ. In pēng-bô àn-chiàu cho̍k-kûn pun tē-pôaⁿ; in ê chong-kàu, bûn-hòa, gí-giân lóng kāng-khoán, mā chin chia̍p thong-hun. Sīm-chì tan khòaⁿ gōa-piáu mā bī-pit ū-hoat-tō· chèng-kha̍k phoàⁿ-toān bó·-mi̍h-lâng ê cho̍k-kûn sin-hūn. Siāng tōa ê chha-pia̍t sī keng-chè kak-sek kap chèng-tī tē-ūi: Hutu-lâng choh-sit--ê khah chē, Tutsi-lâng khò pàng-chhī cheng-seⁿ-á--ê khah chē. Tutsi-lâng sui-bóng sī chió-sò· m̄-koh tn̂g-kî chiáng-ak chèng-tī-la̍t, koh in-ūi gōa-hêng khah sêng Au-chiu-lâng, België thóng-tī-chiá khoàⁿ in khah tāng, ū te̍k-pia̍t hō· in hó-khang. België si̍t-bîn chèng-koân mā bat kui-tēng cho̍k-kûn sin-hūn bē-sái kái-piàn, án-ne lâi chhim-hòa Hutu kap Tutsi chi-kan ê chha-pia̍t.
Jîn-kháu[siu-kái | kái goân-sú-bé]
Rwanda ê jîn-kháu bi̍t-tō· sī Hui-chiu siāng-kài koân ê, thong-sè-kài oân-ná pâi thâu-chêng-ūi. 1994 nî ê tōa-tô·-sat bô siáⁿ éng-hióng--tio̍h chhu-sè.
Keng-chè[siu-kái | kái goân-sú-bé]
Hutu-cho̍k kap Tutsi-cho̍k keng-chè-siōng ū khu-pia̍t. Hutu-lâng chú-iàu khò choh-sit, Tutsi-lâng chú-iàu khò pàng-chhī cheng-seⁿ-á.
|