Tâi-oân bûn-ha̍k
Tâi-oân bûn-ha̍k ê hoat-chó· it-poaⁿ sī kóng tī Ji̍t-pún si̍t-bîn ê 1920 nî-tāi ê Tâi-oân sin-bûn-ha̍k ūn-tōng [?]. Chit-ê ūn-tōng ê sèng-chit hām thoân-thóng ê kū-bûn-ha̍k khah bô sio-kâng. Tùi Ji̍t-pún sî-tāi sin-bûn-ha̍k ūn-tōng khai-sí, Tâi-oân ê chok-ka tō it-ti̍t kā in kiàn-li̍p--khí-lâi ê bûn-ha̍k hō-chò Tâi-oân bûn-ha̍k".
Āu--lâi in-ūi chèng-tī khoân-kéng, tia̍t-pia̍t sī Kok-bîn Chèng-hú thóng-tī Tâi-oân liáu-āu, Tâi-oân bûn-ha̍k chit-ê bêng-sû tō it-ti̍t ū cheng-gī, chhin-chhiūⁿ 1970 nî-tāi ê hiong-thó· bûn-ha̍k poâⁿ-oē ê sî, tō ū lâng kāu-chhau-hoân, kóng hiong-thó· bûn-ha̍k kap hun-lī-chú-gī sio-liâm-tì-toà, mā ū lâng kóng hiong-thó· bûn-ha̍k kap Tiong-kok Kiōng-sán-tóng thóng-tī chi-hā ê bûn-ha̍k chhēng kāng niá khò·, sī kang-lông-peng bûn-gē (工農兵文藝), mā koh ū lâng tiâu-tî kā ut-áu, hō-chò "pian-kiong bûn-ha̍k" (邊疆文學).
It-ti̍t kàu 1980 nî-tāi khí-chho·, Tâi-oân ê chok-ka chóng-sǹg sī sêng-kong kā Tâi-oân bûn-ha̍k cheng-chhú-tio̍h tē-ūi, kong-khai thê-chhiòng tī Tâi-oân sán-seng ê bûn-ha̍k tō-sī Tâi-oân bûn-ha̍k. It-lâi-jī-khì, kìⁿ-nā jīn-tông Tâi-oân ê lâng, ēng Tâi-oân-lâng ê koan-tiám, lâi siá-chhut thiàⁿ-thàng Tâi-oân, kap Tâi-oân ū koan-hē ê bûn-ha̍k-chok-phín, lóng ē-sái kìo-chò Tâi-oân bûn-ha̍k.
Nā khoàⁿ Tâi-oân bûn-ha̍k sú-iōng ê bûn-jī, ū Hàn-jī bûn-giân-bûn, Hō-ló, Ji̍t-bûn kap Hoâ-gí téng-téng, ū ê siá Hàn-jī, ū ê ēng lô-má-jī, sam-téng-jī-hō, sǹg sī Tâi-oân bûn-ha̍k ê tia̍t-sek.
Nā tùi le̍k-sú lâi khoàⁿ, Tâi-oân bûn-ha̍k sī khah-òaⁿ hoat-chó· ê bûn-ha̍k, kap sian-chìn kok-ka pí--khí-lâi, m̄-nā pí Ji̍t-pún bān khí-kiâⁿ chin-chē, sīm-chì mā pí Tiong-kok Ngó-sù ūn-tōng ê sin-bûn-ha̍k khah-bān kúi-nā tang. In-ūi Tâi-oân bûn-ha̍k hoat-chó· khah-oàⁿ, só·-í chū-jiân tō kè-sêng kî-thaⁿ bûn-ha̍k ê sèng-chit kap sêng-chek, Au-chiu kap Bí-kok bûn-ha̍k tùi i ū éng-hióng, Ji̍t-pún kap Tiong-kok bûn-ha̍k mā tùi i ū chin-chē éng-hióng.
Ji̍t-pún sî-tāi, Loā-hô (賴和) kā Tâi-oân bûn-ha̍k hō-chò "sè-kài-chú-gī ē-kha ê Tâi-oân sin-bûn-ha̍k", nā chit-ê sî-tāi ê chok-ka Chiong Tiāu-chèng (鍾肇政, Kheh-gí: Chûng Seu-chṳn) sī kóng: "Tâi-oân bûn-ha̍k sī Tâi-oân pún-thó· ê bûn-ha̍k, sī Tâi-oân lâng ê bûn-ha̍k, sī sè-kài bûn-ha̍k ê 1-ki."