Chromium

Wikipedia (chū-iû ê pek-kho-choân-su) beh kā lí kóng...
Chromium,  24Cr

kiat-chiⁿ
Ki-pún sèng-chit
Miâ, hû-hō chromium, Cr
Gōa-hêng gîn-á khoán kim-sio̍k
Chromium tī chiu-kî-piáu lāi ê ūi-tì
Chúi-sò͘ (siang-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Helium (hi-iú khì-thé)
Lithium (kiⁿ-kim-sio̍k)
Beryllium (kiⁿ-thó͘ kim-sio̍k)
Phêng-sò͘ (lūi-kim-sio̍k)
Thoàⁿ-sò͘ (to-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Chek-sò͘ (siang-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Sng-sò͘ (siang-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Hut-sò͘ (siang-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Ne-óng (hi-iú khì-thé)
Natrium (kiⁿ-kim-sio̍k)
Magnesium (kiⁿ-thó͘ kim-sio̍k)
A-lú-mih (pîn-kim-sio̍k)
Ke-sò͘ (lūi-kim-sio̍k)
Lîn (to-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Liû-hông (to-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Iâm-sò͘ (siang-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Argon (hi-iú khì-thé)
Kalium (kiⁿ-kim-sio̍k)
Khā-lú-siúm (kiⁿ-thó͘ kim-sio̍k)
Scandium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Titanium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Vanadium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Chromium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Manganese (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Thih (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Cobalt (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Nickel (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Tâng (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
A-iân (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Gallium (pîn-kim-sio̍k)
Germanium (lūi-kim-sio̍k)
Phi-sò͘ (lūi-kim-sio̍k)
Selenium (to-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Chhàu-sò͘ (siang-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Krypton (hi-iú khì-thé)
Rubidium (kiⁿ-kim-sio̍k)
Strontium (kiⁿ-thó͘ kim-sio̍k)
Yttrium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Zirconium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Niobium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Molybdenum (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Technetium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Ruthenium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Rhodium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Palladium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Gîn (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Cadmium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Indium (pîn-kim-sio̍k)
Siah (pîn-kim-sio̍k)
Antimony (lūi-kim-sio̍k)
Tellurium (lūi-kim-sio̍k)
Ak-sò͘ (siang-goân-chú hui-kim-sio̍k)
Xenon (hi-iú khì-thé)
Caesium (kiⁿ-kim-sio̍k)
Barium (kiⁿ-thó͘ kim-sio̍k)
Lanthanum (lanthanum-hē)
Cerium (lanthanum-hē)
Praseodymium (lanthanum-hē)
Neodymium (lanthanum-hē)
Promethium (lanthanum-hē)
Samarium (lanthanum-hē)
Europium (lanthanum-hē)
Gadolinium (lanthanum-hē)
Terbium (lanthanum-hē)
Dysprosium (lanthanum-hē)
Holmium (lanthanum-hē)
Erbium (lanthanum-hē)
Thulium (lanthanum-hē)
Ytterbium (lanthanum-hē)
Lutetium (lanthanum-hē)
Hafnium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Tantalum (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Wolfram (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Rhenium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Osmium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Iridium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Pe̍h-kim (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Kim (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Chúi-gîn (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Thallium (pîn-kim-sio̍k)
Iân (pîn-kim-sio̍k)
Bismuth (pîn-kim-sio̍k)
Polonium (pîn-kim-sio̍k)
Astatine (lūi-kim-sio̍k)
Radon (hi-iú khì-thé)
Francium (kiⁿ-kim-sio̍k)
Radium (kiⁿ-thó͘ kim-sio̍k)
Actinium (actinium-hē)
Thorium (actinium-hē)
Protactinium (actinium-hē)
Uranium (actinium-hē)
Neptunium (actinium-hē)
Plutonium (actinium-hē)
Americium (actinium-hē)
Curium (actinium-hē)
Berkelium (actinium-hē)
Californium (actinium-hē)
Einsteinium (actinium-hē)
Fermium (actinium-hē)
Mendelevium (actinium-hē)
Nobelium (actinium-hē)
Lawrencium (actinium-hē)
Rutherfordium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Dubnium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Seaborgium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Bohrium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Hassium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Meitnerium (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Darmstadtium (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Roentgenium (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Copernicium (kòe-tō͘ kim-sio̍k)
Nihonium (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Flerovium (pîn-kim-sio̍k)
Moscovium (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Livermorium (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Tennessine (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)
Oganesson (hoà-ha̍k sèng-chit iáu boē hiáu)


Cr

Mo
vanadiumchromiummanganese
Goân-chú-hoan 24
Goân-chú-liōng (±) 51.9961(6)[1]
Goân-sò͘ lūi-pia̍t   kòe-tō͘ kim-sio̍k
Cho̍k, hun-khu 6 cho̍k, d khu
Chiu-kî tē 4 chiu-kî
Tiān-chú pâi-lia̍t [Ar] 3d5 4s1
per shell 2, 8, 13, 1
Bu̍t-lí sèng-chit
Siòng solid
Iûⁿ-tiám 2180 K ​(1907 °C, ​3465 °F)
Hut-tiám 2944 K ​(2671 °C, ​4840 °F)
Bi̍t-tō͘  (sek-un) 7.19 g·cm−3
6.3 g·cm−3
Iûⁿ-hoà-jia̍t 21.0 kJ·mol−1
Cheng-hoat-jia̍t 347 kJ·mol−1
Jia̍t-iông-liōng 23.35 J·mol−1·K−1
cheng-khì-ap
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
tī T (K) 1656 1807 1991 2223 2530 2942
Goân-chú sèng-chit
Sng-hòa-sò͘ 6, 5, 4, 3, 2, 1, −1, −2, −4 ​(depending on the oxidation state, an acidic, basic, or amphoteric oxide)
Tiān-hū-tō͘ Pauling scale: 1.66
Tiān-lī-lêng 1st: 652.9 kJ·mol−1
2nd: 1590.6 kJ·mol−1
3rd: 2987 kJ·mol−1
(more)
Goân-chú pòaⁿ-kèng empirical: 128 pm
Kiōng-kè pòaⁿ-kèng 139±5 pm
Cha̍p-lio̍k
Chiⁿ-thé kò͘-chōbody-centered cubic (bcc)
Body-centered cubic crystal structure for chromium
Siaⁿ-sok (sòe kùn-á) 5940 m·s−1 (at 20 °C)
Jia̍t-phòng-tiòng 4.9 µm·m−1·K−1 (at 25 °C)
Jia̍t-thoân-tō-lu̍t 93.9 W·m−1·K−1
Tiān-chó͘-lu̍t 125 nΩ·m (at 20 °C)
Chû-sèng antiferromagnetic (rather: SDW)[2]
Young hē-sò͘ 279 GPa
Shear hē-sò͘ 115 GPa
Bulk hē-sò͘ 160 GPa
Poisson pí 0.21
Vickers ngē-tō͘ 1060 MPa
Brinell ngē-tō͘ 687–6500 MPa
CAS teng-kì pian-hō 7440-47-3
Le̍k-sú
Hoat-hiān kap siōng chá ê tông-ūi-sò͘ Louis Nicolas Vauquelin (1797, 1798)
Chòe ún-tēng ê tông-ūi-sò͘
Chú bûn-chiong: chromium ê tông-ūi-sò͘
iso NA half-life DM DE (MeV) DP
50Cr 4.345% >1.3×1018 y (β+β+) 1.167 50Ti
51Cr syn 27.7025 d ε 51V
γ 0.320
52Cr 83.789% 52Cr is stable with 28 neutrons
53Cr 9.501% 53Cr is stable with 29 neutrons
54Cr 2.365% 54Cr is stable with 30 neutrons
Decay modes in parentheses are predicted, but have not yet been observed

Chromium, ū lâng kóng khu-ló͘-mih[3], sī 1 ê hoà-ha̍k goân-sò͘. I ê goân-chú-hoan sī 24, hoà-ha̍k hû-hō sī Cr[4].

Hō-miâ[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Pún goân-sò͘ ê miâ sī hō tùi Hi-lia̍p-gí ê chroma, ì-sū sī sek-chhái[5].

Sèng-chit kap lī-ēng[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Chromium ê sek-tī sī ná kǹg-thih mô͘-iūⁿ ê phú-sek, i-ê sûn-chit chin chhè, ka-taⁿ ē-tàng ēng-lâi tō͘-kim. Nā tī ha̍p-kim siōng ê lī-ēng, Chromium ē-tàng èng-iōng ùi chè-thih sán-gia̍p, lām 0.5 kàu 3% ê Chromium, ē-tàng seng-sán kiông-tō͘ koân ê kǹg-thin. Chromium chò chú-iàu ê èng-iōng sī tī su-tén-lé-suh (stainless steel) ê seng-sán, lāi-té lām tai-khài 10.5 kàu 30% ê Chromium[4].

Le̍k-sú[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Chromium siāng chá sī 1797 nî Nicolas-Louis Vaquelin chhōe tio̍h; 1895 nî ê sî, Hans Goldschmidt hun-lî chhut i-ê sûn-chit. Tī 19 sè-kí chá-kî, Hoat-kok kap Bí-kok chio̍h ū chhut-sán chit khoán kim-sio̍k, hit tong-sî Pennsylvania kap Maryland ê sán-chhut ē-tàng kong-èng thong sè-kài su-kiû[4].

Chham-khó[siu-kái | kái goân-sí-bé]

  1. Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights
  2. Fawcett, Eric (1988). "Spin-density-wave antiferromagnetism in chromium". Reviews of Modern Physics. 60: 209. Bibcode:1988RvMP...60..209F. doi:10.1103/RevModPhys.60.209. 
  3. "Chúi mā bōe-sái lim ah". Ai Tai-bun News. 2016-04-02 khòaⁿ--ê. 
  4. 4.0 4.1 4.2 Harold M. Cobb, pian. (2012). "chromium". Dictionary of Metals. ASM International. ISBN 978-1-61503-978-4. 
  5. K. J. Thurlow, pian. (1998). Chemical Nomenclature. Springer Netherlands. ISBN 978-94-011-4958-7. 

Tsham-khó bûn-hiàn[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Tsham-ua̍t[siu-kái | kái goân-sí-bé]

  • Nicolas-Louis Vaquelin
  • Hans Goldschmidt

Guā-pōo liân-kiat[siu-kái | kái goân-sí-bé]

Wikimedia Commons téng ê siong-koan tóng-àn: Chromium

Khì Wiktionary chhâ
chromium chit ê sû.